Schone lucht akkoord - meer maatregelen en hoger tempo nodig
Recentelijk heeft het RIVM de voortgang van het Schone Lucht Akkoord (SLA) gemeten. Het SLA ligt voor een deel op koers. Maar de doelen dreigen niet overal in Nederland gehaald te gaan worden. Extra maatregelen zijn nodig en het tempo moet omhoog.
Waarom een Schone Lucht Akkoord?
Gezonde lucht is van levensbelang. Het zorgt ervoor dat je vrij kunt ademen. Ongezonde lucht kan allerlei ziekten, waaronder longziekten zoals astma en COPD, veroorzaken en verergeren. Het is daarom erg belangrijk dat de luchtkwaliteit in Nederland zo gezond mogelijk is. Om dat te bereiken is in 2020 het Schone Lucht Akkoord (SLA) gesloten. Dit is een akkoord tussen Rijk, provincies en ongeveer een derde van de gemeenten, waarin afspraken zijn gemaakt die bijdragen aan een betere luchtkwaliteit. Met het uitvoeren van het akkoord moet de lucht in 2030 een stuk gezonder zijn geworden.
Voortgang van het SLA
Eens in de twee jaar voert het RIVM een voortgangsmeting van het SLA uit om te bepalen hoe het er voorstaat met de doelen om de lucht gezonder te maken. Uit de meest recente voortgangsmeting blijkt dat het SLA op koers ligt om haar doelen te behalen, maar dat geldt niet voor alle plekken in Nederland.
In een aantal gebieden zullen de doelen voor de luchtkwaliteit, zoals het er nu naar uitziet, niet gehaald worden in 2030. Dit gaat om de IJmond, de Maasvlakte, de directe omgeving van Schiphol, enkele gebieden met veel veehouderijen én rondom de grote steden. Longfonds maakt zich daar zorgen over. Wij vinden dat de lucht in héél Nederland gezond moet zijn. Waar je woont mag niet bepalen of je gezonde lucht kunt inademen.
Emran heeft zwaar astma en woont in een grote stad
In Nederland wonen 80.000 kinderen met astma. Emran is er daar een van. Hij is 8 jaar en moet regelmatig worden opgenomen in het ziekenhuis omdat hij dan stikbenauwd is. Hierdoor mist hij veel van school. De ongezonde lucht in de stad waar hij woont, Rotterdam, maakt dat zijn klachten verergeren. Voor kinderen als Emran is het extra belangrijk dat de luchtkwaliteit in Nederland, ook in de grote steden, verbetert. Maar uiteindelijk is het voor alle Nederlanders van belang om te kunnen leven in gezonde lucht. En moeten we voorkomen dat kinderen astma ontwikkelen. Nu heeft nog 1 op de 5 kinderen met astma dit gekregen door luchtvervuiling.
In het filmpje bespreekt Emran met zijn kinderlongarts het belang van gezonde lucht.
Sector wegverkeer blijft achter en zorgen om houtstook
Het RIVM heeft in de voortgangsmeting van het SLA ook onderscheid gemaakt tussen verschillende sectoren. Sommige sectoren lopen nog flink achter op de doelen. Zo is voor wegverkeer het doel om 70% afname van gezondheidsschade te realiseren in 2030. Maar dat zal volgens het RIVM slechts 46% zijn als we doorgaan in het huidige tempo. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat de overstap naar nieuwe, meer zuinige/elektrische voertuigen, langzamer verloopt dan gedacht. Hier zijn dus nog flinke beleidsinspanningen op nodig. Longfonds maakt zich hier zorgen over omdat de uitstoot van ongezonde lucht door o.a. wegverkeer een grote bijdrage levert aan de ontwikkeling van astma bij kinderen zoals Emran.
Het RIVM stelt verder dat ze de prognoses voor houtstook goed in de gaten houdt omdat het aantal houtkachels dat de laatste jaren is verkocht, flink is toegenomen. Dit kan negatief uitpakken voor het bereiken van het SLA-doel. Houtstook heeft een grote negatieve invloed op de luchtkwaliteit in de directe leefomgeving van burgers, zeker in dichtbevolkte gebieden. Longfonds vindt het van groot belang dat hier dus volop aandacht voor blijft.
Verbod op houtstook meest effectieve maatregel tegen fijnstof
Om de doelen van het SLA alsnog te kunnen halen, zullen er nog veel maatregelen genomen moeten worden. In opdracht van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat heeft CE Delft onderzocht welke maatregelen het grootste effect op verbetering van de luchtkwaliteit kunnen hebben.
Fijnstof is een belangrijke stof die de lucht vervuilt. Dat moet dus worden verminderd om onze lucht gezonder te maken. Om fijnstof te verlagen, blijken maatregelen op het gebied van houtstook veruit het meest effectief, volgens het onderzoek. Zoals een landelijk verbod op binnenshuis stoken en het heffen van belasting op openhaardhout.
Draagvlak onder Nederlanders
Er moet dus nog flink wat werk worden verzet om de lucht overal in Nederland gezond te krijgen en de doelen van het SLA te halen. Het voordeel is dat met het onderzoek van CE Delft heel helder is welke maatregelen daar het meeste aan bij kunnen dragen. Longfonds roept de overheid op daar vaart mee te maken. Uit de Monitor Gezonde Lucht blijkt dat daar ook draagvlak voor bestaat: driekwart van de Nederlanders vindt het belangrijk dat de luchtkwaliteit in Nederland verbetert. Ook als het gaat om specifieke maatregelen zoals het beperken van houtstook en autogebruik. Twee derde van de Nederlanders is voor een verbod op houtstook als de luchtkwaliteit te slecht is. En 7 op de 10 Nederlanders is voorstander van strengere regels rondom uitstoot door nieuwe auto's.
