Pleidooi voor ambitieuze Europese luchtkwaliteitsnormen

Samen met Bert Brunekreef (Universiteit Utrecht / IRAS), Marieke Dijkema (GGD GHOR) en Hanna Boogaard (Health Effects Institute &ISEE) benadrukte Longfonds-directeur Károly Illy tijdens het bezoek de gedeelde zorgen over de gezondheidseffecten van luchtvervuiling. Wij vinden dat de gezondheid van mensen voorop moet staan in de nieuwe richtlijn waar de Europese Unie in de komende maanden over beslist.

Urgentie

‘De lucht is te veel dagen ongezond. Mensen worden daar ziek van. Jaarlijks overlijden er in Europa zeker 400.000 mensen vroegtijdig door te hoge concentraties van vervuilende stoffen in de lucht. Ook leidt luchtverontreiniging tot uiteenlopende gezondheidsklachten en ziekten, waaronder astma bij kinderen en longkanker bij volwassenen. (Ongeboren) kinderen kunnen door luchtvervuiling een ontwikkelachterstand oplopen die ze de rest van hun leven met zich meedragen. Iedereen kan ziek worden door luchtvervuiling. Met strengere luchtkwaliteitsrichtlijnen kunnen we dat voorkomen’, vertelt Károly Illy.  

Prijskaartje 

Luchtvervuiling kost onze maatschappij ook veel geld. Denk aan hoge zorgkosten en dat mensen niet of minder kunnen werken als ze ziek worden door vervuilde lucht. Het directoraat-generaal Milieu van de Europese Unie heeft becijferd dat de gezondheidswinst door vergaande maatregelen die de luchtkwaliteit verbeteren, groter is dan de kosten van deze maatregelen. Dus zowel vanuit gezondheidsoogpunt als vanuit economisch oogpunt is het verbeteren van de luchtkwaliteit belangrijk', vertelt Károly Illy.  

Wisselwerking met klimaatverandering 

We schreven al eerder over de wisselwerking tussen klimaatverandering en luchtvervuiling en de nadelige effecten ervan op onze gezondheid. Het verminderen van luchtvervuiling helpt ook bij het tegengaan van klimaatverandering – in Nederland, Europa en wereldwijd. Veel van de maatregelen voor het één dragen ook bij aan het ander. Een integrale kijk op luchtkwaliteitsbeleid, klimaatbeleid en gezondheidsbeleid leidt daarom tot winst op alle vlakken. 

Gezondheidscrisis

Tijdens de recente Klimaattop in Dubai benadrukten gezondheidsministers, onder wie demissionair minister Ernst Kuipers, dat klimaatverandering ook een gezondheidscrisis is. Longfonds is verheugd dat Kuipers daar aandacht vroeg voor de invloed van het klimaat op de volksgezondheid. ‘Het heeft een enorme impact’, zei hij tijdens de Klimaattop. De demissionaire minister verwijst naar onderzoeken die laten zien dat klimaatverandering onder meer invloed heeft op de gezondheid van onze longen. Ook het RIVM voorziet klimaatverandering – en de gevolgen daarvan op de volksgezondheid – als één van de drie grote uitdagingen voor 2050.

Infographic

De WHO heeft deze verhelderende infographic gemaakt van de gezondheidsrisico's van klimaatverandering, waaronder luchtvervuiling.  

Herziening Europese richtlijn 

Terug naar de Europese luchtkwaliteitsrichtlijn en ons pleidooi bij de staatssecretaris. Op dit moment onderhandelt de Europese Unie over de herziening van de richtlijn ‘Luchtkwaliteit en Schonere Lucht voor Europa’. Dit zijn onderhandelingen tussen de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Lidstaten. De lidstaten zijn verenigd in de Raad van de Europese Unie, kortweg de Raad.  

Longfonds wil dat Nederland de ambitie van het Europese Parlement steunt. Het Europese Parlement wil in 2035 voldoen aan door de WHO in 2021 geadviseerde grenswaarden die ervoor zorgen dat de luchtkwaliteit de gezondheid veel minder schaadt. In tegenstelling tot de nu geldende overwegend economisch gestuurde EU-normen, zijn de WHO-advieswaarden échte gezondheidsnormen. De standpunten van de Europese Commissie en de Raad van de Europese Unie zijn veel minder ambitieus, waardoor gezondheidswinst in veel mindere mate en pas veel later kan worden geboekt. 

Ingenomen standpunten

In de tabel staan de standpunten over de herziening van de Europese luchtkwaliteitsrichtlijn op een rij. De ‘oude’ WHO-normen verwijzen naar de WHO-normen uit 2005. De ‘nieuwe’ WHO-normen zijn de strengere WHO-advieswaarden uit 2021.  

Hoe komen we verder 

Longfonds blijft zich hard maken om de Nederlandse overheid én Europa te overtuigen in de onderhandelingen alsnog stevig in te zetten op verbeteren van de luchtkwaliteit. De gezondheidswinst die daarmee gepaard gaat is overduidelijk, evenals de economische winst en de winst voor het klimaat. De gezondheid van ons allemaal moet op de eerste plaats staan!