Onthult uitgeademde lucht astmageheimen?

Astma is een heel ingewikkelde ziekte, zeker bij kinderen. dr. Susanne Vijverberg weet dat als geen ander. Ze doet al heel wat jaren onderzoek naar astma. ‘We willen graag weten welk type astma iemand heeft en op welke manier we de ziekte moeten behandelen’, vertelt ze. ‘Dat is lastig omdat astmaklachten door heel verschillende ziekteprocessen kunnen ontstaan. En dan is het ook nog eens zo dat het meeste onderzoek wordt gedaan met volwassenen. Die kun je niet zomaar met kinderen vergelijken. Kinderen hebben vaak een ander type astma, hun immuunsysteem is nog in ontwikkeling.’ 

Uitgeademde lucht

Wat zou het mooi zijn als je makkelijker zou kunnen bepalen wie welk type astma heeft en hoe je het beste kunt behandelen. Susanne Vijverberg deed hier onderzoek naar. Ze onderzocht de uitgeademde lucht van kinderen met ernstig astma. Bij kinderen met veel klachten blijkt de samenstelling van uitgeademde lucht anders dan bij kinderen zonder klachten. ‘Je zou een stof willen kunnen meten die iets zegt over de activiteit van de ziekte – een biomarker. Die hebben we deels gevonden.’ Ontstekingen in je longen geven namelijk bepaalde stoffen af. Een deel daarvan kun je terugvinden in de uitgeademde lucht. Als je veel klachten hebt, ondanks medicijnen, zitten er meer van deze stoffen in de uitgeademde lucht.

Veelbelovend

Vijverberg vond stoffen in de uitgeademde lucht van kinderen die iets zeggen over het type ziekte dat deze kinderen hebben. ‘Dat is veelbelovend’, vertelt ze, ‘maar we zijn nog niet zo ver dat je dat morgen in de kliniek kunt gaan toepassen. We hadden gehoopt dat je op basis van één stofje goed kunt voorspellen wie ernstig astma krijgt. Het zou helemaal mooi zijn als we daarmee ook weten hoe je dat type zou moeten behandelen. Maar daar zijn we nog niet.’

Wattenstaafjes

Behalve uitgeademde lucht, onderzocht Vijverberg ook het neusepitheel van kinderen. Dat zijn de cellen uit het neusslijmvlies. Voor haar onderzoek verzamelde ze heel veel wattenstaafjes met die cellen. ‘Dat is een makkelijke manier om iets in je luchtwegen te kunnen meten’, legt ze uit. De bovenste luchtwegen (waarvan je neus deel uitmaakt) staan in verbinding met je onderste luchtwegen (de longen). ‘De cellen in je neus kunnen iets laten zien over wat er in je longen gebeurt.’ Het idee is om op basis van de neuscellen iets te zeggen over het type ziekte. De informatie die dat opleverde, moet nog onderzocht worden. ‘Daar zijn we nog mee bezig, die resultaten zijn er nog niet.’

Vermoeidheid

Verder onderzocht Susanne Vijverberg hoe vaak vermoeidheid voorkomt bij de groep kinderen met ernstig astma. ‘We hebben kinderen met ernstig astma vergeleken met een algemene groep kinderen van dezelfde leeftijd. Vermoeidheid ligt echt een stuk hoger bij jongeren en kinderen met ernstig astma.’ Vermoeidheid is een klacht die volgens Vijverberg nog weinig aandacht krijgt. Er is meer aandacht voor de longfunctie en voor standaard astmaklachten als benauwdheid en piepen. ‘Dit onderzoek laat zien dat het heel belangrijk is om een klacht als vermoeidheid aan te pakken. Zo kunnen we de invloed van astma op iemands leven verminderen.’

Tekst: Jasper Enklaar