Longmedicijnen

Wat voor longmedicijnen zijn er en wat doen ze?

Heb je een longziekte, dan kan medicatie helpen. Bijvoorbeeld door benauwdheid te voorkomen of te verminderen, je ziekte stabiel te houden of je longfunctie te verbeteren. Per longziekte zijn er andere medicijnen die voor verschillende doeleinden worden ingezet. 

Dit is wat longmedicijnen doen: 

Soorten medicijnen

Veel medicijnen bij longziekten zijn zogenaamde inhalatiemedicijnen. De naam zegt het al: die adem je in (inhaleer je). Er zijn luchtwegverwijders en ontstekingsremmers. 

• Luchtwegverwijders

  Luchtwegverwijders zorgen ervoor dat de spiertjes rondom je luchtwegen zich ontspannen, waardoor je luchtwegen zich verwijden. Sommige van deze medicijnen werken ook tegen slijmvorming in de luchtwegen. Hierdoor adem je gemakkelijker. 

  • Kortwerkende luchtwegverwijders werken gemiddeld binnen vijf minuten en werken maximaal zes uur. 
  • Een puffer met langwerkende luchtwegverwijders geeft twaalf uur verlichting. 

• Ontstekingsremmers

  Mensen met longziekten hebben ook vaak ontstekingen in de longen. De arts zal dan een puffer met een ontstekingsremmer voorschrijven. Ontstekingsremmers zijn onderhoudsmedicijnen en moeten voor langere tijd en op de juiste manier gebruikt worden. Ook als je klachten minder lijken. Deze medicijnen beschermen de longen. Daarom worden ze ook wel luchtwegbeschermers genoemd. 

• Combinatiemedicijnen

  Ontstekingsremmers en luchtwegverwijders worden soms gecombineerd in één puffer. Deze combinatiemedicijnen zorgen voor bescherming van je longen én verwijding van je luchtwegen. 

  Andere medicijnen die vaak voorkomen bij longziekten zijn antibiotica en een prednisonkuur om infecties te bestrijden, slijmverdunners, allergiemedicatie en meer.

Meer lezen:

• Medicijnen bij astma
• Medicijnen bij COPD

Hoe gebruik je longmedicijnen goed?

Om inhalatiemedicijnen in te nemen heb je een inhalator nodig, ook wel puffer genoemd. Dit apparaatje zorgt ervoor dat je medicijn op de juiste plek in je longen komt. Er zijn veel verschillende soorten inhalatoren, ieder met een eigen gebruiksaanwijzing. Het is belangrijk dat je er een hebt die bij je past. Je zorgverlener kan je helpen kiezen.  

Daarnaast is het belangrijk dat je goed leert hoe je de puffer gebruikt. De zorgverlener of apotheker kan je hiermee helpen.  

Heb je een goede puffer die bij je past? Dan is het belangrijk dat je eenmaal per jaar laat controleren of je nog op de juiste manier inhaleert en of jouw medicijnen nog bij je passen. Foutjes sluipen er snel in, vaak zonder dat je het in de gaten hebt. Dat is gevaarlijk, want dan werken de inhalatiemedicijnen minder goed of treden er mogelijk bijwerkingen. Dit is allemaal te voorkomen als je je puffer goed gebruikt. Wil je een inhalatiecheck doen? Dit kan bij je zorgverlener, maar ook bij je apotheek. 

Meer lezen:

Op deze sites vind je betrouwbare informatie over (het gebruik van) inhalatoren: 

• Inhalatorgebruik.nl 
• Inhalatoren bij astma 

Wil je meer praktische tips en adviezen? Kijk eens naar ons webinar:

Wat zijn bijwerkingen bij longmedicijnen?

Bij goed gebruik geven longmedicijnen nauwelijks bijwerkingen. Dit komt onder andere doordat je ze inhaleert met een puffer (soms in combinatie met een voorzetkamer), die de medicijnen op de juiste plek in de longen brengt. Op die manier komt het medicijn gelijk op de plek waar het zijn werk moet doen, en niet/minder in andere delen van je lichaam waar het voor bijwerkingen kan zorgen. 

• Meest voorkomende bijwerkingen bij luchtwegbeschermers

  De meest genoemde bijwerkingen van luchtwegbeschermers zijn een geïrriteerde keel, heesheid en schimmelinfecties in de keel. Ook deze bijwerkingen kun je voorkomen door het aanleren van een goede inhalatietechniek. Bij deze middelen is het ook belangrijk om ná het inhaleren goed de mond en keel te spoelen met water. 

• Meest voorkomende bijwerkingen bij luchtwegverwijders

  Trillingen en een gejaagd gevoel worden het meest genoemd als bijwerkingen. Deze bijwerkingen zijn niet schadelijk voor de gezondheid, maar wel lastig in het dagelijkse leven. Sommige mensen krijgen hartkloppingen. En bepaalde luchtwegverwijders veroorzaken ook een verminderde slijmproductie en geven een droge mond als bijwerking. Als je hier last van hebt, kan het dat je de medicijnen te vaak gebruikt of dat je een verkeerde inhalatietechniek hebt. 

  Moet je heel vaak luchtwegverwijders gebruiken volgens voorschrift van je arts? Dan zijn bijwerkingen niet helemaal te voorkomen. Heb je hier veel last van, bespreek dit dan met je arts en kijk samen of er wat aan te doen is.  

• Wat helpt nog meer?

  De medicijnen werken pas echt optimaal als je niet rookt en voldoende beweegt. Daardoor komen de longen in een betere conditie en werken je medicijnen beter. 

Heb je last van bijwerkingen?

• Overleg dan met je arts. Mogelijk passen andere medicijnen beter bij jou. Ook als je weinig resultaat merkt is het goed hierover in gesprek te gaan met je zorgverlener. 
• Doe dan een melding bij Bijwerkingencentrum Lareb. Dit is het centrum voor bijwerkingen van onder andere geneesmiddelen en vaccins. Als je je bijwerkingen meldt, kan dit in de toekomst andere mensen helpen. Je kunt alles melden: grote en kleine bijwerkingen, al bekende bijwerkingen of helemaal nieuwe: alle informatie is welkom. 

Longmedicijnen en de politiek: wat speelt er?

• Verantwoord wisselen van medicijnen

  Als je medicijnen gebruikt voor je longziekte, heb je vast wel eens een ander merk of soort medicijnen gekregen. Vaak is dit geen probleem, maar het kan ook vervelende gevolgen hebben. Mensen voelen zich soms na een medicijnwissel zieker of ongezonder. Longfonds wil dan ook dat mensen met een longziekte niet meer onverwachts hoeven te wisselen van merk medicijn en inhalator, zonder dat daar een medische reden voor is. En als een wissel toch noodzakelijk is, bijvoorbeeld door een tekort van een merk medicijn, dan willen we dat er goede uitleg wordt gegeven en mensen goed worden begeleid bij de wissel. 

  Patiëntenorganisaties, artsen, apothekers en zorgverzekeraars hebben de afgelopen jaren nieuwe afspraken gemaakt over het wisselen van medicijnen. Deze afspraken zijn vastgelegd in de ‘Leidraad Verantwoord Wisselen Medicijnen’.  
  
  Het gaat in dit rapport om het verantwoord wisselen van medicijnen met dezelfde werkzame stof, sterkte, toedieningsvorm en afgiftepatroon. De nieuwe afspraken moeten een einde maken aan de onduidelijkheid en gaan het onbeperkt wisselen van medicijnen tegen. Mag er wel worden gewisseld? Dan moeten mensen met een longziekte vanaf nu beter ingelicht en begeleid worden. Ook over het niet-wisselen, bijvoorbeeld bij medische noodzaak, zijn heldere afspraken gemaakt. 

• Medische Noodzaak

  Bijna alle zorgverzekeraars werken met voorkeursmedicijnen, oftewel ‘preferente medicijnen’. Voorkeursmedicijnen hebben, binnen een groep medicijnen, dezelfde werkzame stoffen, maar zijn minder duur. De zorgverzekeraar vergoedt vaak alleen dit goedkoopste medicijn. Dit heet het preferentiebeleid. 

  Als dit voorkeursmedicijn voor jou niet passend is, dan kan je arts eventueel ‘medische noodzaak’ (MN) op het recept zetten. Waarom jij dit andere medicijn nodig hebt, moet door de arts altijd duidelijk worden onderbouwd. Als er medische noodzaak op je recept staat, moet de apotheek het medicijn leveren. De zorgverzekeraar moet dan het medicijn vergoeden. 

• Heb je toch last van ongewenste medicijnwissels?

  Krijg je toch jouw medicijn niet mee, ondanks medische noodzaak? Dan kun je daartegen bezwaar maken. Longfonds heeft een stappenplan met een voorbeeldbrief opgesteld die je hiervoor kunt gebruiken. 

• Vervolg op de leidraad

  De algemene leidraad Verantwoord Wisselen Medicijnen is in april 2022 vastgesteld (met een update in november 2022). Deze leidraad geldt voor alle soort medicijnen bij alle soorten ziektes. Op dit moment worden deze afspraken uitgewerkt in de praktijk.  

  Er is ook gewerkt aan extra afspraken voor het verantwoord wisselen van inhalatiemedicijnen. Deze afspraken komen in een addendum. De leidraad met het addendum moeten ervoor zorgen dat mensen met een longziekte niet te vaak een niet-medische medicijnwissel krijgen. 
  
  Eind 2022 is voor de afspraken in dit addendum een voorstel gedaan. Bij het opstellen van de werkafspraken waren het NHG, de LHV, NVALT, KNMP, Longfonds en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) betrokken. Helaas is het nog niet gelukt om deze afspraken bestuurlijk vast te stellen door alle betrokken organisaties. Dit wordt vervolgd in 2023.  

Meer lezen:

• Leidraad 'verantwoord wisselen van medicijnen': Lees de afspraken zelf na.
• Factsheet Nivel Longmonitor 2022: veel medicatiewissels bij mensen met een longziekte
• Factsheet Wisselen van medicijnen: Belangrijke feiten en cijfers over het wisselen van medicijnen.
• Meldpunt ongewenste medicijnwissel: Heb je toch te maken met een ongewenste medicijnwissel? We horen het graag.
• Kijk in de polisvoorwaarden van je zorgverzekering voor informatie over vergoeding van medicijnen. Je vindt deze informatie ook via zorgverzekeringskaart.nl, kijk bij ‘Zijn er dekkingsbeperkingen’, ‘Medicijnen’.
• Meer over preferentiebeleid en medische noodzaak
• Veelgestelde vragen over wisselen van medicijnen

Veelgestelde vragen over longmedicijnen

• Wat voor vergoeding krijg ik uit mijn verzekering?

  Krijg je een vergoeding voor je medicijn of niet? Als je op medicijnkosten.nl de naam van jouw medicijn intypt, lees je of het vergoed wordt en of er voor dit medicijn een wettelijke eigen bijdrage moet worden betaald. 

  Over het algemeen geldt dat medicijnen die zijn opgenomen in het Geneesmiddelen Vergoedingen Systeem (GVS) worden vergoed vanuit je basisverzekering. Je moet hier meestal nog wel je eigen risico voor betalen (als je nog niet het maximum van je eigen risico hebt betaald) Voor sommige medicijnen geldt ook een eigen bijdrage, los van het eigen risico. Welke dat zijn? Ook dat lees je op medicijnkosten.nl.  

  Meer lezen: 

  • Zeker van je medicijn | Longfonds: Lees meer over eigen bijdrage, eigen risico en vergoedingen van medicijnen.  

• Wat is therapietrouw?

  Je bent therapietrouw als je je houdt aan de afspraken die je met je zorgverlener hebt gemaakt over het gebruik van je longmedicijnen. En als je dit op de juiste wijze doet. Het gaat bijvoorbeeld om de medicijnen die je inneemt: hoe vaak en wanneer je dit doet, maar ook hóe je longmedicijnen het beste inhaleert en hoe je je puffer goed gebruikt. Dit is niet altijd makkelijk. Daarom is er veel aandacht voor therapietrouw vanuit zorgverleners.  

• Wat is de rol van de apotheker, praktijkondersteuner, verpleegkundige en arts?

  Je huis- of longarts helpt je de juiste longmedicijnen en puffer te kiezen. Ook vertelt de arts je waar je terecht kunt met vragen. Soms kan dit bij de arts zelf, soms kun je terecht bij een verpleegkundige of praktijkondersteuner. 

  Uitleg over hoe je je medicijnen gebruikt, krijg je van een professional die hier extra scholing in heeft gehad. Dit kan je apotheker, (huis)arts, praktijkondersteuner of verpleegkundige zijn. Hij of zij doet voor hoe je een puffer gebruikt, zodat je het daarna na kan doen. Zo leer je op de juiste manier inhaleren. Tip: neem een naaste mee als je uitleg krijgt over het gebruiken van je medicijnen. Twee onthouden meer dan één. 

• Wat zijn ontwikkelingen op longmedicijn-gebied?

  • Digitale inhalatoren: wat, waarom en wanneer? 
  • Inhalatoren met een teller zijn een goed idee. Heeft jouw puffer er één ingebouwd? Zo niet, dan zijn er breinaaldtellers, kun je turven, of de CountAir gebruiken. 
  • Digitale zorg kan ook een uitkomst bieden op het gebied van longmedicijnen. Lees hier meer over digitale zorg.