Waarom zingen meer lucht geeft

Alexandra Alphenaar wist op haar tiende al dat ze musicalactrice wilde worden. Dus ging ze op zangles. ‘Als kind had ik astma. Maar na een tijdje merkte ik dat de astma-aanvallen minder heftig werden. Door het zingen had ik veel meer controle over mijn ademhaling gekregen.’

Inmiddels schittert Alexandra in grote musicalproducties zoals Turks Fruit en Sound of Music. In haar puberteit groeide ze over de astma heen. Of dat ook door het zingen komt, weet ze niet. ‘Maar het heeft me in elk geval geholpen.’ En niet alleen Alexandra merkte dat. Ook mensen die lang na corona kortademig blijven, kunnen opknappen van zangles. Zo is er voor Long Covidpatiënten Zing je Sterk, een gratis online zangcursus die is ontwikkeld met longartsen. En operazangeres en zangdocent Francis van Broekhuizen vertelde laatst in tv-programma Op1 dat een leerling met COPD zei dat hij meer lucht had gekregen door haar zangoefeningen.

Laag ademen

De reden? Zingen begint met goed ademen. En goed ademen betekent vooral laag ademen. ‘Met zingen halen we echt adem vanuit onze buik’, weet Alexandra. ‘Vanuit je buik kun je namelijk meer lucht inademen en uitademen. Die adem is nodig om bijvoorbeeld het einde van een zin of een hogere noot te kunnen halen. Tijdens zangles leer je deze ademstroom beter te controleren. Je leert je buik-, rug en flankspieren op zo’n manier te gebruiken dat je je longinhoud zo goed mogelijk kunt benutten. Zingen gaat hierdoor makkelijker en beter.’

Maar ook andere dingen worden makkelijker. Want op zo’n manier ademen is ook in het dagelijks leven goed voor mensen met een longziekte. Als je meer tijd neemt voor de uitademing, word je minder benauwd.

Uitlaatklep

Alexandra ziet zichzelf nog staan, tijdens de gymles op de basisschool. Zij en de andere leerlingen stonden opgesteld achter de lijn voor de coopertest. Tijdens deze ‘piepjestest’ moeten kinderen steeds sneller naar de overkant van de gymzaal rennen. ‘Ik zag daar altijd als een berg tegenop’, vertelt de zangeres nu. ‘Maar door de zangoefeningen dacht ik: ik ga gewoon eens laag ademen. Eens kijken hoelang ik het dan volhoud. En toen merkte ik dat het veel beter ging! Ik was minder snel buiten adem dan de vorige keer. Dat kwam echt door de zangtraining. Toen ik jaren later zelf een zangworkshop aan mensen met een longziekte gaf, kreeg ik dat ook terug. Een vrouw zei: “Dit is zo’n andere manier van ademen. Ik snap nu hoe zingen kan helpen bij het controleren van mijn ademhaling.” En het mooiste is: het is ontzettend leuk om te doen! Zingen is voor mij nog steeds een uitlaatklep. Het geeft me energie en ik word er vrolijk van.’

Samen zingen

Zingen maakt gelukkig. Dat blijkt ook uit onderzoek. Tijdens het zingen maakt ons lichaam het gelukshormoon endorfine aan. Dit stofje vermindert pijn en hangt samen met gevoelens van plezier en genot. Volgens psychologen kan zingen daarom helpen als je veel piekert. Tijdens het zingen ben je even niet aan het nadenken of aan het piekeren. Sámen zingen kan ook erg gezellig zijn. Bijvoorbeeld als je bij een koor aansluit. Daarvoor hoef je niet eens goed te kunnen zingen! Zelfs als je nog niks van zingen weet, geen muzieknoot kunt lezen en nog nooit zangles hebt gehad, kun je gewoon lid worden van een koor. De meeste koren vinden enthousiasme en betrokkenheid belangrijker dan zangkunsten. ‘Probeer het gewoon eens’, zegt Alexandra. ‘Ik kan me voorstellen dat zangles niet voor iedereen met een longziekte geschikt is. Maar als het je leuk lijkt, zou ik het zeker proberen. De kans is groot dat je er meer energie van krijgt.’

Tips & adviezen

• Adem laag

  Alexandra: ‘De buikademhaling is de basis van een gezonde zangtechniek.’

• Liever eerst uitproberen of zingen iets voor je is?

  Tegenwoordig kun je ook online zangcursussen volgen, individueel en op een tijdstip dat jou uitkomt. Bijvoorbeeld een cursus gregoriaans met cabaretier Herman Finkers of kerstliedjes zingen. Kijk voor meer informatie op wishfulsinging.nl.

• In een koor of privéles

  Zingen in een koor kan heel gezellig zijn en een leuke manier om mensen te ontmoeten. Je hoeft daarvoor niet per se een zangtalent te zijn. De meeste koren vinden het belangrijker dat je gemotiveerd bent. Als je (nog) onzeker bent of persoonlijke aandacht belangrijker vindt, dan past privéles misschien beter bij je. Dit is vaak wel duurder.

• Net als met sporten

  Met zingen train je de ademhalingsspieren. Het is net als met sporten: hoe vaker je oefent, hoe sneller je vooruitgang boekt.

• Maar weinig lucht nodig

  Om te zingen heb je eigenlijk maar heel weinig lucht nodig. Sterker nog: te veel lucht maakt het alleen maar moeilijker. Tijdens het zingen wil je de lucht namelijk gecontroleerd laten uitstromen. En dat gaat makkelijker als er minder luchtdruk in je lichaam is.

Foto Alexandra: Anke van de Meer