Vaccinaties

Griepprik

Deze prik beschermt je tegen ernstig ziek worden door de griep. Griep kan longinfecties veroorzaken en de klachten van mensen met een longziekte erger maken. Mensen met een longziekte krijgen elk jaar in de herfst een uitnodiging om gratis de griepprik te halen bij de huisarts. Dit is ook echt verstandig als je een longaandoening hebt. Maar waarom eigenlijk? 

Longarts Sandra Evertse-Snijders, werkzaam bij CIRO+ in Horn, beantwoordt de meest gestelde vragen hierover.

Veelgestelde vragen griepprik

• Wat doet de griepprik?

  ‘Griep krijg je door een griepvirus. Omdat er verschillende soorten griepvirussen zijn die steeds veranderen, kun je elk jaar opnieuw griep krijgen. Twee keer per jaar voorspellen deskundigen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) welke griepvirussen het komende seizoen zullen rondgaan. Met die voorspelling stellen ze het griepvaccin samen. Hierin zitten stukjes griepvirus die onschadelijk zijn gemaakt. Na de griepprik bouwt het lichaam afweer op tegen deze stukjes virus. Zodra je in aanraking komt met een griepvirus, zorgen deze afweerstoffen ervoor dat je niet of minder ziek wordt.’

• Hoelang duurt het voor de prik werkt?

  ‘Na ongeveer twee weken heb je voldoende antistoffen opgebouwd. De griepprik beschermt ongeveer een half jaar tegen de influenza-virussen die in het vaccin zitten. De kans op griep is na de griepprik gemiddeld veertig procent kleiner. En krijg je toch griep, dan word je er minder ernstig ziek van. Ook is er minder risico op een ziekenhuisopname of overlijden als gevolg van de griep.’

• Wat zijn de bijverschijnselen?

  ‘Die zijn meestal mild. De klacht die het meest voorkomt, is pijn, roodheid of zwelling op de plek waar de prik is gezet. Je kunt ook last krijgen van moeheid, hoofdpijn, spierpijn, koorts of je niet lekker voelen. Af en toe krijgt iemand een allergische reactie op één van de bestanddelen van de griepprik. Wie bijvoorbeeld allergisch is voor kippenei-eiwit, moet dat vooraf overleggen met de huisarts.’

• Kun je juist griep krijgen van de griepprik?

  ‘Dat is een fabel. Omdat je pas twee weken ná de prik voldoende antistoffen hebt, zou je net na de prik griep kunnen krijgen. Dit komt dan niet door de griepprik, maar doordat je de griep kreeg voordat de antistoffen goed werkten. Daarnaast lijken de bijwerkingen van de prik misschien op milde, griepachtige klachten. Maar dit zijn dus griepachtige klachten: geen griep.’

• Moet ik met mijn longziekte zeker de griepprik halen?

  ‘Ja. Mensen met een blijvende longziekte kunnen ernstig ziek worden van griep. Vooral bij mensen met ernstige longziekten als COPD kan een griepinfectie heftig verlopen. Zij lopen meer risico op bijvoorbeeld een longontsteking. Het is verstandig om tussen half oktober en half november de griepprik te halen. De huisarts biedt deze gratis aan voor ouderen en risicogroepen, waaronder mensen met een longziekte.’

• Ik heb vorig jaar de griepprik gehaald maar kreeg toch griep. Hoe kan dat en zal ik dit jaar dan maar overslaan?

  ‘Het ene jaar schatten de onderzoekers van de Wereldgezondheidsorganisatie het beter in dan het andere. Hierdoor werkt de griepprik niet elk jaar even goed. Soms krijg je toch griep in de winter dat je de griepprik hebt gehaald, maar je wordt er dan wel minder ziek van. Het kan ook dat je last hebt van een virus dat lijkt op griep, zoals het verkoudheidsvirus of RS-virus. Daar beschermt de griepprik niet tegen. Mijn advies is om toch weer de griepprik te halen. Uit onderzoek blijkt dat de griepprik het beste middel is om griep te voorkomen. Let verder op de hygiëne: was regelmatig de handen, hoest en nies in de binnenkant van de elleboog, en gebruik papieren zakdoekjes die je daarna weggooit.’

• Ik ben erg benauwd. Is het beter om de griepprik even uit te stellen?

  ‘Heb je klachten die passen bij het coronavirus, zoals neusverkoudheid, loopneus, keelpijn, niezen, hoesten, benauwdheid, plotseling niet meer ruiken of proeven, verhoging of koorts? Maak dan een andere afspraak met je huisartsenpraktijk. Ook bij een acute luchtweginfectie met koorts kun je de vaccinatie beter uitstellen. Wacht dan tot de koorts en de andere klachten weg zijn. Wacht ook een week met de griepprik na een prednison stootkuur. De vaccinatie werkt dan minder goed want je maakt door deze kuur minder antistoffen aan. Wie een onderhoudsdosis prednison slikt, bijvoorbeeld 5 of 10 milligram, kan wel de griepprik halen. Dat geldt ook als je andere afweer-onderdrukkende medicijnen gebruikt. De griepprik kan door deze medicijnen iets minder goed werken, maar juist afweer-onderdrukkende medicijnen geven meer risico op het ontwikkelen van een ernstige ziekte bij griep. Daarom is de griepprik halen heel belangrijk.’

• Is het verstandig dat mijn gezonde partner ook een prik haalt, zodat de kans kleiner is dat hij mij aansteekt?

  ‘In Nederland is een lijst gemaakt met groepen die een gratis griepprik mogen halen. Hieronder vallen bijvoorbeeld mensen van zestig jaar en ouder en mensen met blijvende hart- en longziekten. Zij hebben meer kans om ernstig ziek te worden door griep. Wie niet in één van deze groepen valt, kan toch een griepprik halen. Hiermee kun je de mensen om je heen beschermen. Dit kan in overleg met de huisarts. Je moet de prik dan wel zelf betalen.’

• Kan de griepprik helpen voorkomen dat ik corona krijg?

  ‘Nee, de griepprik beschermt niet tegen het coronavirus. Toch krijgen mensen uit risicogroepen het advies om wel de griepprik te halen. Dat kan (ernstige) ziekte en ziekenhuisopnames als gevolg van griep zoveel mogelijk voorkomen.’

Coronaprik

Deze prik helpt om ernstige ziekte en problemen door het coronavirus te voorkomen. Het coronavirus kan zorgen voor ernstige benauwdheid. Mensen met een longziekte kunnen elk jaar gratis de coronaprik halen. Zie hieronder de meest gestelde vragen over de coronaprik.

Veelgestelde vragen coronaprik

• Is het verstandig om een coronaprik te halen als ik een longziekte heb?

  Leon van den Toorn (NVALT): ‘Ja, dit is zeker verstandig. Voor mensen met een longziekte kan een coronainfectie heftig verlopen. Zij lopen meer risico op het krijgen van- en een ernstiger beloop van een Corona-longontsteking. De risico’s van het vaccin lijken uiterst gering en bestaan vrijwel uitsluitend uit geringe en korte termijn klachten zoals die bij elke vaccinatie kunnen voorkomen. Ons dringende advies aan de “longpatient” is dan ook om zich te laten vaccineren tegen corona.’

  Longfonds sluit zich hierbij aan. Vanuit onze positie als belangenbehartiger, vinden we het belangrijk dat mensen met een longziekte zich laten vaccineren. Ter bescherming van zichzelf en anderen.

  Heb je een specifieke vraag hierover? Bespreek jouw persoonlijke situatie met jouw longarts of behandelaar. Alle longartsen zijn op de hoogte gebracht van de laatste aanbevelingen.

• Ik heb al corona gehad, moet ik mij dan ook laten vaccineren?

  De Gezondheidsraad adviseert om mensen die corona hebben gehad ook te vaccineren. 

Pneumokokkenprik

Deze prik beschermt tegen de pneumokokkenbacterie. Deze bacterie kan onder andere longontstekingen veroorzaken. De pneumokokkenprik wordt elke vijf jaar gratis aangeboden voor mensen van 60 jaar en ouder, en soms aan jongere mensen met een kwetsbare gezondheid.