Trillen, rode vlekken of gaatjes

Alle medicijnen kunnen bijwerkingen geven. ‘Dat komt doordat medicijnen op lichaamsdeeltjes werken die vaak ook op andere plekken in uw lichaam zitten’, weet apotheker Shyromani Ramautar. ‘Dit kan geen kwaad. Maar het kan wel vervelend zijn als je er op die andere plekken iets van merkt.’ Ook van astmamedicijnen zoals inhalatoren kunt je soms onbedoeld klachten krijgen. Zoals trillende handen, spierpijn en rode vlekken. Maar ook hartkloppingen, keelpijn, heesheid en hoofdpijn komen voor. Vooral als je net met een medicijn begint, kun je dit merken. ‘Meestal verdwijnen de klachten binnen een paar uur’, vertelt Ramautar. ‘Na verloop van tijd zul je er ook steeds minder last van hebben. Het lichaam is dan gewend aan het medicijn.’ Het verschilt wel per persoon hoelang dit duurt. Bij de één kan het twee weken duren, bij de ander twee maanden. ‘En soms gaan bijwerkingen nooit helemaal weg’, aldus Ramautar. ‘Dat kan best invloed hebben op je dagelijks leven.’

Rode vlekken en spierpijn

Bijwerkingencentrum Lareb onderzoekt nu voor het eerst van álle soorten medicijnen hoeveel last mensen hebben van bijwerkingen. Daar is namelijk nog niet zo veel over bekend. ‘We weten wel wélke klachten medicijnen kunnen geven,’ legt Ramautar uit. ‘Maar we weten niet precies hoeveel invloed deze hebben op het dagelijks leven. Wat dóen bijwerkingen precies met mensen? Wanneer hebben ze het meest last van bijwerkingen, en waaróm? Vooral als je net met een nieuw medicijn begint, is het goed om hier een duidelijk beeld van te hebben. Ook voor je arts.’

Ramautar bestudeerde voor haar stage bij Lareb bijna vijfhonderd meldingen over bijwerkingen van astmamedicijnen. Bijna allemaal gingen ze over inhalatoren. ‘Mensen met astma die last hebben van bijwerkingen, vinden het vooral vervelend als ze hierdoor niet meer zelf dingen kunnen doen. Zo kunnen sommigen erg gaan trillen na het inhaleren. Zij kunnen hun tanden niet goed poetsen, hun bestek niet stilhouden en soms zelfs de was niet meer ophangen. Anderen worden heel onzeker als het om hun uiterlijk gaat. Bijvoorbeeld wanneer ze na inhaleren rode vlekken in hun gezicht krijgen. En als je vanwege een andere aandoening niet goed kunt lopen, kan een bijwerking als spierpijn weer extra zwaar zijn.’

Mond spoelen

Helaas is niet te voorspellen óf en welke bijwerkingen je kunt krijgen als je met een medicijn begint. Er zijn ook mensen met astma die er nauwelijks last van hebben. Hoe dat precies zit, is voor wetenschappers nog een raadsel. Shyromani Ramautar: ‘Ieder mens is anders, waardoor iedereen weer anders reageert op een bepaald medicijn. Juist daarom is het fijn om een beetje te weten wat je kunt verwachten. Natuurlijk heb je soms weinig of geen keuze. Ik bedoel, wat is erger: spierpijn of benauwdheid? Maar misschien dat je arts bij spierpijn een inhalator kan voorschrijven die net iets minder op de spieren slaat. Je kunt het in elk geval bespreken.’

Bijwerkingen blijken trouwens niet altijd helemaal de ‘schuld’ van het medicijn. Zo zeggen sommige mensen dat ze gaatjes in hun tanden krijgen na het gebruik van een inhalator. ‘Dit kan inderdaad gebeuren als je je mond niet spoelt na het inhaleren,’ weet Ramautar. ‘Je kunt daar zelfs schimmelinfecties van in je mond krijgen. Maar Lareb wil álle soorten klachten graag horen. Misschien dat sommige dingen duidelijker in de bijsluiter kunnen worden gezet.’

Feiten & fabels over medicijnen

Bron: Leef! (Service Apotheek)

• Feit: astmamedicijnen geven meestal weinig bijwerkingen

  Dat is omdat je er heel regelmatig maar kleine beetjes van gebruikt. Als je er wel iets van merkt, dan is dat meestal direct na het inhaleren. Na een paar uur horen deze klachten weer over te gaan. Blijf je heel lang last houden? Bespreek dit dan met je arts of apotheker.

• Feit: een bijwerking die in de bijsluiter staat, hoef je niet te krijgen

  Soms is het beter om niet de bijsluiter te lezen: hierin staan álle genoemde bijwerkingen die dit medicijn kan geven. Dat wil niet zeggen dat je ze ook krijgt. Er staat ook in hoe vaak bepaalde bijwerkingen voorkomen. Bij ‘zeer vaak’ is dat bij meer dan 1 op de 10 gebruikers, bij ‘zeer zelden’ is dat bij minder dan 1 op de 10.000 gebruikers. Helemaal geen last van bijwerkingen (gehad)? Geen paniek! Jouw medicijn werkt net zo goed met als zónder.

• Fabel: een bijwerking komt altijd door het medicijn

  Angst voor bijwerkingen kan ook klachten geven, blijkt uit onderzoek. Als je gelooft dat het medicijn niet goed zal werken, werkt het inderdaad minder goed. En als je bijwerkingen verwacht, bijvoorbeeld doordat een kennis die ook had bij dit medicijn, kun je zelf ook last krijgen van bijwerkingen. Daarom is het belangrijk om positief aan een medicijn te beginnen.

• Fabel: bij een bijwerking moet je stoppen met het medicijn

  Dat hoeft zeker niet altijd. Overleg altijd eerst met je arts of apotheker. Sommige bijwerkingen verdwijnen na een tijdje. Voor andere bijwerkingen kun je het medicijn bijvoorbeeld op een andere manier innemen of op een ander moment. Soms is een tweede medicijn nodig om de bijwerking te bestrijden. Helaas is er niet altijd een oplossing en zit er soms niks anders op dan de bijwerking te accepteren.

• Feit: ouderen hebben meer kans op bijwerkingen

  Naarmate je ouder wordt, vermindert de werking van de lever en nieren die medicijnen uit ons lichaam verwijderen. Hierdoor kan er meer medicijn in het lichaam achterblijven, met een grotere kans op bijwerkingen. Daarom kan bij ouderen een aanpassing in de dosering nodig zijn.

• Feit: verkeerd gebruik van een medicijn kan de oorzaak zijn van een bijwerking

  Als je medicijnen op de juiste manier gebruikt, is de kans op een goede werking en minder bijwerkingen het grootst. Als het goed is, legt de apotheek tijdens het eerste-uitgiftegesprek uit hoe je het nieuwe medicijn gebruikt.

• Fabel: medicijnen die je zonder recept koopt, hebben geen bijwerking

  Ook zelfzorgmedicijnen en voedingssupplementen kennen bijwerkingen. Bovendien kunnen ze de werking beïnvloeden van medicijnen die je op recept gebruikt. Overleg met de apotheek: daar stemmen ze het advies af op jouw situatie en hoor je of u jouw medicijnen veilig naast elkaar kunt gebruiken.

Over Lareb

Bijwerkingencentrum Lareb houdt van alle medicijnen, vaccins en gezondheidsproducten bij welke bijkomende klachten ze geven. Dit geldt dus óók voor vitaminepillen, kruidenmiddelen en afslankproducten die bij de drogist, in de supermarkt of online te koop zijn. Als ergens veel of gekke klachten over binnenkomen, gaan de experts van Lareb op onderzoek uit. Nu is het centrum dus bezig met het onderzoek naar hoe ‘zwaar’ mensen de bijwerkingen van medicijnen vinden. Als dat klaar is, gaat Lareb de uitkomsten openbaar maken. De informatie kan nuttig zijn voor zorgverleners én voor mensen die medicijnen gebruiken.

Voel je iets vreemds van een medicijn of ander gezondheidsproduct? Meld het op de website van Lareb. Je leest hier ook welke klachten jouw medicijnen en die van andere (long)ziektes kunnen geven.

Tekst: Rianne Marijs.

Dit artikel heeft in LONGWIJZER gestaan. Meer van deze praktische tips lezen? Vraag het magazine hieronder gratis aan.