Studeren met een longziekte: bereid je voor!
Je bent klaar om de stap te maken naar het mbo, hbo of de universiteit. Maar wat als je vanwege je longziekte een studieachterstand oploopt? Of liever niet fulltime stage loopt? Gelukkig heb je meer rechten dan je misschien denkt.
Kun je studeren als je een longziekte hebt? Natuurlijk! Wel kun je studievertraging oplopen. Kortademigheid, hoesten en benauwdheid kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat je vaak moe bent. ‘Gelukkig zijn er allerlei hulpmiddelen die het studeren makkelijker én leuker kunnen maken’, weet Marije Kort. Als consulent Onderwijsondersteuning Zieke Leerlingen (OZL) helpt ze scholen gratis door voor zieke leerlingen onderwijs op maat te regelen. ‘Zeker van een ziekte als astma wordt de invloed nog weleens onderschat’, ziet ze. ‘Ook door jongeren zelf. Ze willen meedoen met de rest. Maar met een ziekte heb je toch minder energie dan gezonde studenten. Vooral tijdens de piekmomenten zoals stages en examenweken kun je merken dat je minder snel oplaadt. Ook als je ziekte rustig is, kun je eerder vermoeid zijn dan anderen. Het is belangrijk om dit in te zien. Praat daarom over je situatie op je opleiding.’
In gesprek
Zo hebben studenten volgens de Wet Gelijke Behandeling (WGB) recht op hulpmiddelen en aanpassingen die studievertraging kunnen voorkomen. Denk aan extra tentamentijd, meer begeleiding van de docent, een aangepast lesrooster of het uitstellen van het bindend studieadvies (BSA). Voor studenten met een ernstige ziekte zijn er ook financiële regelingen mogelijk, bijvoorbeeld langer studiefinanciering. ‘Elke student is anders en iedereen heeft andere behoeftes’, zegt Kort. ‘Daarom is het belangrijk dat je school of universiteit weet dat je ziek bent, zodat jullie kunnen bekijken wat voor jou goede oplossingen zijn.
Je studententijd is de proeftuin van het leven ná je studie
Op het mbo kun je hiervoor terecht bij de coördinator passend onderwijs, op het hbo en de universiteit bij de studentendecaan. Neem tijdens dit gesprek ook je ervaringen op de middelbare school mee. Wat ging er toen goed? Wat kon beter? Je kunt ook van tevoren gesprekken met de school of universiteit aanvragen om alle mogelijkheden te bespreken. Deze gesprekken kun je gewoon buiten de open dagen voeren en zijn altijd vertrouwelijk. Ze hebben geen invloed op de toelating tot de studie.
Bij twijfel over een opleiding kun je eventueel ook je arts om advies vragen. Die heeft vaak een goed beeld van je medische situatie en wat je zou kunnen verwachten in de toekomst. Ook kan je arts vertellen waar anderen met dezelfde ziekte tegenaan lopen tijdens hun studie.’
Achterstand inlopen
Natuurlijk komt niet elke student met een longziekte in de problemen. Maar voor elke student geldt dat eenmaal opgelopen studievertraging na een tijdje vaak tot nog meer vertraging leidt. Met een longziekte kan het nog lastiger zijn om zo’n achterstand in te lopen. Volgens de onderwijsexpert is het daarom goed om tijdens de studie regelmatig even met je contactpersoon te gaan zitten. ‘Zeker het eerste studiejaar kun je gerust vragen om elk nieuw studieblok een gesprek in te plannen. Er komt dan zo veel op je af! Als blijkt dat je geen hulpmiddelen of aanpassingen nodig hebt, is dat mooi meegenomen. Maar als je wél studievertraging oploopt, hoef je tenminste geen aparte afspraak te maken als het even wat minder gaat. Voor veel studenten is dat toch vaak een drempel.’
Dat je goede cijfers haalt, betekent niet dat je goed in je vel zit
De juiste balans
Bespreek tijdens zo’n gesprek ook altijd hoe het leven buíten de opleiding eruitziet. Goede cijfers halen, hoeft immers niet te betekenen dat je goed in je vel zit. ‘Er is méér dan studeren alleen’, zegt Kort. ‘Wanneer je al je energie in je studie of stage steekt, blijft er weinig over voor andere leuke dingen in het leven.’ Volgens haar kun je je studententijd zien als een proeftuin van je leven ná je studie. ‘Als je klaar bent met studeren, wil je ook niet alleen maar werken. Je wilt vrienden ontmoeten, sporten, naar feestjes. Hierin moet de juiste balans zien te vinden. Wanneer je chronisch ziek bent, zijn er veel mogelijkheden om je opleiding aan jouw behoeftes aan te passen en langer over je studie te doen. Maak dus gebruik van die kansen en mogelijk extra studietijd. Je zult er de rest van je leven plezier van hebben.’
Even puzzelen
Zo ben je ook niet verplicht om fulltime stage te lopen. ‘Alle opleidingen leiden op om later fulltime aan het werk te gaan’, weet Kort. ‘Maar waarom zou je veertig uur per week stage lopen als je daarna niet fulltime kan werken? Wettelijk gezien is het mogelijk om je stage te spreiden over een langere periode.’ Helaas is een aangepaste stage niet zomaar geregeld. Sommige opleidingen veranderen liever niets aan hun stagevoorwaarden. En soms is het even puzzelen om te kijken hoe het anders kan. Veel studenten met een blijvende ziekte vinden het daarom lastig om erover te beginnen, ziet Kort. Vooral de groep die er ‘een beetje tussenin’ bungelt. ‘Je hebt studenten die best fulltime stage kunnen lopen en studenten die meteen al weten dat ze dat nooit volhouden. Maar er is ook een grote groep studenten die denkt: als ik alles op alles zet, dan lukt het misschien wel. Maar hoe wil je dat dan straks na je studie gaan doen? Praat er daarom over met je contactpersoon op je opleiding. Het laat zien dat je je studie graag op een goede manier wilt afmaken.’
Tekst: Rianne Marijs
