De slimme truc van parasitaire wormen
Ook in ons land was het vroeger normaal om worminfecties te hebben. In tropische gebieden worden kinderen nog vaak geïnfecteerd door parasitaire wormen. Dat juist in die gebieden weinig astma voorkomt, heeft alles te maken met een speciale truc van de parasieten. Een truc die onze onderzoekers graag willen kopiëren om hem op een veilige manier toe te passen.
Astma voorkomen met op de natuur gebaseerde oplossingen
Binnen het internationale Longfonds onderzoeksprogramma werken we aan drie kansrijke strategieën die op de natuur zijn gebaseerd. In de derde strategie kijken de onderzoekers prof. dr. Rick Maizels (University of Glasgow), dr. Henry McSorley (University of Dundee) en dr. Hermelijn Smits (Leids Universitair Medisch Centrum), naar wormparasieten.
Een parasiet is een organisme dat zich in zijn gastheer vermenigvuldigt. Dat geldt ook voor parasitaire wormen: ze leven en planten zich voort in onze spijsverteringsorganen. Denk aan lintwormen die vroeger ook in Nederland veel voorkwamen in onze darmen. Parasitaire wormen waren vroeger een normaal onderdeel van onze darmflora. In tropische gebieden zijn dergelijke worminfecties nog aan de orde van de dag. Juist in die gebieden komen astma en allergieën bij kinderen aanzienlijk minder voor dan bij ons.
Parasitaire wormen… Wat kunnen we daarvan leren?
‘Deze parasieten hebben een truc ontwikkeld om in het menselijk lichaam te kunnen overleven: ze zorgen ervoor dat het immuunsysteem als het ware in een ‘stiltemodus’ wordt gezet’, vertelt Hermelijn Smits. ‘Bijkomend effect is dat bij kinderen, die een infectie met parasitaire wormen doormaken, ook de overdreven reactie op onschuldige prikkels zoals huisstofmijt uitblijft. Ze ontwikkelen veel minder astma en allergieën. De parasitaire wormen stellen met hun speciale truc niet alleen hun eigen voortbestaan zeker, maar zorgen er ook voor dat het immuunsysteem van hun gastheer wordt afgeremd. Daardoor reageert het niet meer hysterisch op invloeden van buitenaf. En dat is precies wat bij astma gebeurt. Eigenlijk is astma een overdreven reactie van ons natuurlijke afweersysteem op invloeden van buitenaf.’
"We bestuderen of we de ‘truc’ van de wormparasieten gericht kunnen imiteren. We hopen met het werkzame molecuul in de toekomst een behandeling te ontwikkelen waarmee we astma kunnen voorkomen."
Ontdekken welke moleculen doeltreffend zijn
De parasitaire wormen hebben meerdere manieren ontwikkeld om hun eigen overleving veilig te stellen. Deze ‘trukendoos’ willen de onderzoekers gebruiken om het immuunsysteem in balans te brengen, zodat het niet meer overdreven reageert op onschuldige stoffen. De onderzoekers toonden eerder al aan dat specifieke moleculen uit wormen een gunstig effect hebben op het immuunsysteem en op de longcellen. Zij gaan nu deze wormmoleculen namaken en testen hoe goed deze werken om astma en luchtweginfecties te remmen in een muismodel. Daarnaast willen de onderzoekers nog meer moleculen ontdekken die op een nét weer andere manier actief zijn. Inmiddels hebben ze eiwitten uit verschillende wormparasieten gevonden die nu worden onderzocht op hun invloed op het immuunsysteem.
Zo hopen de onderzoekers een breed werkzame cocktail te ontwikkelen met verschillende moleculen. Dit onderzoek is de eerste belangrijke stap om vervolgens de werking van de kanshebbers bij mensen te gaan testen.
Andere op de natuur gebaseerde oplossingen
Binnen ons internationale samenwerkingsprogramma ‘Astma voorkomen’ werken we met onderzoekers uit Europa en Australië aan drie strategieën om astma te voorkomen: Naast de slimme truc van de parasitaire wormen onderzoeken we ook de beschermende werking van boerderijmelk én de goede eigenschappen van boerderijstof. Het unieke is dat deze strategieën alle drie op de natuur zijn gebaseerd. Benieuwd naar de andere twee strategieën?
