De goede eigenschappen van boerderijstof
Kinderen die opgroeien op boerderijen hebben opmerkelijk minder last van astma en allergieën, dan kinderen die in de stad opgroeien. Hoe komt dat? Het lijkt iets te maken te hebben met boerderijstof dat het immuunsysteem van de kinderen traint.
Astma de wereld uit door… boerderijstof?
Binnen het internationale Longfonds onderzoeksprogramma werken we aan drie kansrijke strategieën om astma te voorkomen. Alle drie de strategieën zijn op de natuur gebaseerd. In één van de strategieën kijken de onderzoekers prof. dr. Bart Lambrecht en prof. dr. Hamida Hammad (Universiteit Gent), samen met prof. dr. Christian Taube (Universitätsklinikum Essen, Duitsland) en prof. dr. Pieter Hiemstra (Leids Universitair Medisch Centrum), naar de beschermende werking van boerderijstof.
Vuil van het goede soort
Boerderijstof dus. Boerderijstof zit vol plantenresten, dode schimmels en dode bacteriën. Als je in de stal komt, adem je die lucht in. Dat kan niet gezond zijn, zou je zeggen. Uit onderzoek blijkt ook dat rond veehouderijen iets vaker longontstekingen voorkomen, dat er een relatie is met een verminderde longfunctie en dat mensen met COPD grotere kans hebben op ernstige klachten. Maar ook blijkt dat bij mensen die dichtbij of op een veehouderij wonen, astma en neusallergie minder vaak voorkomen. Het boerderijstof traint op een of andere manier het immuunsysteem (het natuurlijke afweersysteem) van kinderen die opgroeien op een boerderij. Met deze kennis zoeken wetenschappers nu naar een behandeling waarmee ze astma ook kunnen voorkomen bij kinderen die niet op een boerderij maar bijvoorbeeld in de stad opgroeien.
“De preventieve werking van boerderijstof zetten we in tegen astma.“
Het geheim van boerderijstof
Maar voordat de onderzoekers daadwerkelijk een behandeling kunnen ontwikkelen, zullen ze eerst het geheim van boerderijstof moeten ontrafelen. Daarom zijn ze nu druk bezig om uit te zoeken waarom boerderijstof zorgt voor dit positieve effect op de longen van jonge kinderen.
Hiervoor moeten we eerst terug naar de kern. Wat is er eigenlijk aan de hand met de longen van een kind dat astma heeft? Die zijn permanent ontstoken. Dat komt omdat hun immuunsysteem overdreven reageert op onschuldige stoffen zoals huismijt of pollen. Wetenschappers willen die overdreven reactie op onschuldige stoffen voorkomen. Dat bracht ze op het spoor van boerderijstof.
In het laboratorium zagen wetenschappers dat boerderijstof een bijzonder effect heeft op de bekleding van de longen: die wordt sterker en dichter. Daardoor worden stoffen die een allergische reactie kunnen oproepen beter tegengehouden. En er is nog een tweede effect: boerderijstof zorgt er ook voor dat luchtweginfecties minder heftig verlopen. En dat is belangrijk, want kinderen die op jonge leeftijd ernstige longinfecties doormaken, hebben een grotere kans later astma te ontwikkelen.
Met andere woorden: boerderijstof heeft een dubbel positief effect op het voorkomen van astma!
Spelen bij de boer tegen astma
Wat doen we tot het onderzoek alle antwoorden heeft? We kunnen niet allemaal op een boerderij opgroeien. Af en toe naar de (kinder)boerderij gaan is niet voldoende om astma te voorkomen. Daarvoor zal je kind op jonge leeftijd voor een langere tijd met aardig wat boerderijstof in aanraking moeten komen. Hoe vaak en hoeveel? Dat is nog niet bekend. Wel denken onderzoekers alvast na over creatieve oplossingen, zoals het sprayen van boerderijstof op beddengoed.
Hoe ver is het astma-onderzoek?
Dankzij het Longfonds-onderzoeksteam weten we dat de inademing van boerderijstof het immuunsysteem van jonge kinderen kan trainen. Maar voordat ze hiermee in de praktijk aan de slag kunnen, zullen de onderzoekers de werking van boerderijstof nóg beter moeten begrijpen. Want welke deeltjes van boerderijstof zorgen nou voor het gunstige effect? En hoe verandert boerderijstof de bekledingslaag van de longen precies? Dat moet verder onderzocht worden bij mensen. Dan kan er ook gezocht worden naar een behandeling.
