Kunnen we voorkomen dat coronapatiënten op de IC terechtkomen?

Lambrecht doet onderzoek naar de effecten van boerderijstof op ons immuunsysteem. Daar ligt de link met de onderzoeken die hij nu doet naar COVID-19.

Fasen van COVID-19 

'Een ernstige besmetting met COVID-19 is in verschillende fases op te delen', zegt Lambrecht. 'De eerste fase na besmetting met het coronavirus is de virale fase van de ziekte. Deze duurt ongeveer een week. Een deel van de mensen herstelt hierna. Met een ander deel gaat het plotseling slechter. Dit zijn vaak de mensen die met een longontsteking of zuurstoftekort opgenomen worden in het ziekenhuis. De laatste fase kenmerkt zich door longfalen. Dit zijn de mensen die op de IC aan de beademing terecht komen.'

Wat gebeurt er in de longen bij een coronabesmetting? 

Bij de ontstekingsreactie van longblaasjes na besmetting met COVID-19, zorgt fibrine voor bloedstolling. Dit is gunstig, alleen moet de fibrine wel worden opgeruimd. Lambrecht: 'Zolang fibrine in de longen aanwezig blijft, herstelt de long niet. De alveolaire macrofaag is een cel die er als een soort stofzuiger voor zorgt dat fibrine wordt opgeruimd. Door het virus raakt de alveolaire macrofaag geïnfecteerd en hij stopt zijn werk te doen. De fibrine blijft dan in de longen aanwezig en herstel is niet mogelijk. In vijf dagen tijd kan de ziekte door de plotselinge ontstekingsreactie in de longen volledig omslaan in een levensbedreigende situatie.'

Cytokinestorm

Bart Lambrecht: 'De fase waarin mensen met zuurstoftekort in het ziekenhuis belanden is belangrijk want hierin kunnen we eventueel ingrijpen. Aan de hoeveelheid D-dimeer en ferritine in het bloed zien we op een bepaald moment een zogenaamde cytokinestorm ontstaan. Cytokines zijn moleculen die het immuunsysteem in werking zetten. Maar soms worden er te veel cytokines aangemaakt waardoor het immuunsysteem zich tegen het eigen lichaam keert. Als het ons lukt de cytokinestorm op het juiste moment te stoppen, kunnen we misschien voorkomen dat mensen op de IC terechtkomen.'

Unieke situatie

De plotselinge ontstekingsreactie in de longen wordt ARDS genoemd. Tot voor kort was ARDS voor wetenschappers moeilijk te onderzoeken. Dat kwam doordat er veel verschillende oorzaken aan ten grondslag kunnen liggen en mensen pas in een laat stadium op de ic belanden. 'Nu is er één bekende oorzaak van ARDS: COVID-19. Doordat mensen iets vroeger in het ziekenhuis komen, kunnen we beter voorspellen wie er in de problemen gaat komen én kunnen we ingrijpen om te voorkomen dat mensen ARDS krijgen. Dat is uniek aan deze situatie'. zegt Lambrecht.

Behandeling

Medicatie om zo’n cytokinestorm bij coronapatiënten te stoppen, is er helaas nog niet. Daarom zijn vijftien Belgische ziekenhuizen, onder leiding van Lambrecht, een klinische studie gestart. Hierin onderzoeken ze of krachtige ontstekingsremmers die nu worden ingezet bij de behandeling van reuma, óók een cytokinestorm bij coronapatiënten kunnen stoppen. Zo kunnen ze voorkomen dat het immuunsysteem zich tegen het eigen lichaam keert.

Doelstelling van AWWA

Op initiatief en onder regie van Longfonds, werkt LONGFONDS | Accelerate versneld aan medische doorbraken voor ongeneeslijke longziekten zoals astma en COPD. Onder kinderen die op de boerderij zijn opgegroeid komt astma minder voor. Wetenschappers, zoals Bart Lambrecht, zoeken naar een verklaring van dit ‘boerderij-effect’. Er zijn aanwijzingen dat het afweersysteem zich anders ontwikkelt als het regelmatig in contact komt met bacteriën, schimmels en gisten van dieren en in rauw (onbewerkte) melk. Lambrecht opgedane kennis binnen LONGFONDS | Accelerate, helpt hem bij het onderzoek naar COVID-19.

Naam onderzoeker: Bart Lambrecht (Universiteit Gent). Dit onderzoek maakt gebruik van inzichten uit LONGFONDS | Accelerate onderzoek, consortium astmapreventie.