Vuurwerkvrij voor gezonde longen
Het aantal dagen tot 2025 neemt af en de hoeveelheid vuurwerk in het straatbeeld neemt toe. Een mooi en kleurrijk beeld, maar voor de luchtkwaliteit een grote domper op de feestvreugde. En ook voor mensen met een longziekte; voor velen van hen komt er een extra benauwde periode aan.
Voordelen van vuurwerkvrij
Er zijn heel veel goede redenen om geen vuurwerk af te steken: de veiligheid, het voorkomen van overlast, zoals angst en stress bij mensen en dieren, en het voorkomen van schade aan het milieu. Ook de hoeveelheid luchtvervuiling die vuurwerk geeft, is een belangrijk reden. Het negatieve gezondheidseffect is groot. Van kortademigheid, hoesten, een verminderde longfunctie tot zelfs longaanvallen: het fijnstof in de vuurwerkdampen is ongezond voor ieders longen. De invloed is zo groot dat er op dagen met een hoge concentratie fijnstof aantoonbaar meer mensen overlijden.
De gezondheidsgevolgen treffen iedereen, maar mensen met een longziekte, kleine kinderen en ouderen zijn extra gevoelig. Zij hebben veel langer klachten dan in de nieuwjaarsnacht, soms zelfs wekenlang. Zo beginnen deze volwassenen en kinderen 2025 niet bepaald goed.
Consumentenvuurwerk
Om de overlast te beperken, kiezen verschillende gemeenten voor een verbod op het zelf afsteken van vuurwerk. Bij de jaarwisseling 2023-2024 hadden 16 gemeenten een dergelijk verbod ingesteld. Dat verbod geldt ook de komende jaarwisseling. Vanaf deze jaarwisseling komt er 3 gemeenten bij; ook in Alkmaar, Utrecht en Zutphen mag er geen vuurwerk meer worden afgestoken. Andere gemeenten met plannen, zien er toch vanaf nu een verbod in te stellen. Longfonds vindt dit erg jammer, voor de luchtkwaliteit én voor de longgezondheid, maar is ook blij dat 19 gemeenten wél het gezonde voorbeeld geven.
Feiten en cijfers
- Tijdens de oudjaarsnacht 2022-2023 werd er zo'n 14.000 ton vuurwerk afgestoken (Bron: Emissieregistratie, cijfers voor 2023-2024 zijn niet bekend).
- Vuurwerk zorgt in het eerste uur van het nieuwe jaar voor een vele malen hogere fijnstofconcentratie dan normaal, zeker in grote steden.
- Fijnstofuitstoot door vuurwerk is zo’n 5 procent van de totale fijnstofuitstoot in een heel jaar.
- De grote hoeveelheid vuurwerk die werd afgestoken tijdens de jaarwisseling 2023-2024 zorgde in veel Nederlandse steden voor smog door fijnstof. De luchtkwaliteit was korte tijd zeer slecht. Doordat er veel wind was, verdween de grote fijnstofpiek relatief snel (bron: RIVM).
- In 2024 had 62% van de mensen met een longziekte extra gezondheidsklachten door vuurwerk en vreugdevuren. Dat komt neer op bijna 750.000 mensen die een benauwd oud en nieuw beleven.
- Als hun gemeente een referendum zou organiseren, dan zou de meerderheid van de Nederlanders (57%) vóór een algemeen vuurwerkverbod stemmen (Bron: Ipsos, 2024).
- Via het ‘Fijnstof Vuurwerkportaal’ van Samen Meten kun je volgen of de fijnstofconcentraties tijdens de komende jaarwisseling ook verhoogd zijn.
Goed voorbeeld: Nijmegen
'Het afsteken van vuurwerk veroorzaakt ongelukken, luchtvervuiling en geluidsoverlast, wat voor mensen met astma en andere longziekten ernstige gezondheidsklachten kan opleveren. Om de gezondheid van mensen en dieren te beschermen, hebben we als GroenLinks in Nijmegen samen met een aantal andere partijen een verbod op het afsteken van vuurwerk voorgesteld. Naast de vaak luide tegenstanders krijgen we veel signalen van mensen die erg blij zijn vanwege hun gezondheid, hun dieren en de veiligheid. Een algeheel landelijk verbod zou de situatie nog wel veel beter kunnen maken.' - Abdulahi Hussen, raadslid GroenLinks Nijmegen
Centrale vuurwerkshows
Helaas geven gemeenten met een vuurwerkverbod vaak nog wel een vergunning af voor professionele vuurwerkshows. Dit terwijl die de lucht uiteraard ook ongezond maken en ook tot flinke uitstoot van schadelijke stoffen leiden.
Longfonds juicht het vanzelfsprekend toe als gemeenten zelf het goede voorbeeld geven, door de centrale vuurwerkshow te vervangen door een lasershow, een lichtshow of een show met drones. Zie bijvoorbeeld Amersfoort, Den Haag, Gouda en Utrecht. We hopen dat dit op steeds meer plekken gaat gebeuren.
Een ander zorgpunt is dat veel mensen het verbod negeren en gemeenten nog niet in staat zijn het goed te handhaven. Een algeheel, landelijk verbod zou dat makkelijker kunnen maken.
Feestelijke alternatieven
Minder vuurwerk tijdens de jaarwisseling, of liever nog een helemaal vuurwerkvrij oud en nieuw, heeft dus op allerlei gebieden grote voordelen. En de nadelen, die zijn prima op te vangen met alternatieven om het nieuwe jaar spectaculair en voor iedereen feestelijk in te luiden.
Wij wensen iedereen een kleurrijk en gezond 2025, met volop gezonde lucht!