Tabaksverbod supermarkten krijgt stevige steun
Zeven op de tien Nederlanders zijn voorstander van het verbod op tabaksverkoop in supermarkten, dat vandaag van kracht gaat. Gezondheidsorganisaties, waaronder Longfonds, roepen op tot snellere invoering van het verkoopverbod op andere plekken.
72% van alle Nederlanders zijn voorstander van het verbod op tabaksverkoop in supermarkten. Dat blijkt uit nieuw onderzoek onder ruim 1.200 Nederlanders in opdracht van de Rookvrije Generatie, een initiatief van Hartstichting, KWF en Longfonds. Ook wil de ruime meerderheid van de Nederlanders (71%) sneller af van tabaksverkoop in benzinestations en gemakszaken als Primera en Bruna, liefst al per 2028. Dat staat nu gepland voor respectievelijk 2030 en 2032.
Rookvrij steeds meer de norm
“Nederland is klaar voor rookvrije supermarkten. Al sinds 2009 onderzoeken wij jaarlijks hoe Nederlanders aankijken tegen een verkoopverbod. Het draagvlak is in die jaren verdrievoudigd: waar in 2009 nog een kwart (25%) van de mensen dit een goed idee vond, is nu 72% het eens met een verbod”, vertelt Carla van Gils, directeur KWF Kankerbestrijding en bestuurder van de Rookvrije Generatie. “Dit laat zien dat rookvrij steeds meer de norm is in Nederland. En dat het overgrote deel van de mensen blij is dat dit schadelijke product vanaf maandag niet meer te krijgen is op de plek waar zij hun dagelijkse boodschappen doen.”
Naast dat er veel steun is, leidt het verbod – waarmee in één klap zo’n 6.000 van de 10.000 verkooppunten verdwijnen – naar verwachting ook tot een substantiële afname in het aantal rokers. In 2021 becijferde onderzoeksbureau SEO (in opdracht van het ministerie van VWS) dat dit zou resulteren in een daling van 130.000 rokers.
‘Voer verbod in tankstations en gemakszaken sneller in’
De volgende stap in de kabinetsplannen is het aan banden leggen van de verkoop in tankstations (2030) en gemakszaken (2032). Tabak is dan alleen nog verkrijgbaar in speciaalzaken.
“Dat duurt nog veel en veel te lang. Uit onze peiling blijkt dat 71% van de mensen vindt dat dit al in 2028 geregeld moet zijn”, zegt Van Gils. “Als we de vape- en rookepidemie willen stoppen is dat ook een no-brainer. Onlangs bleek uit cijfers van GGD en RIVM dat het aantal vapende jongeren de afgelopen vier jaar is verviervoudigd, en dat ook het roken onder de jeugd weer toeneemt. Elk jaar dat we langer wachten raken weer meer kinderen verslaafd. We moeten alles op alles zetten om hen te beschermen tegen deze dodelijke, verslavende producten vol gif.”
Publieke verontwaardiging over nieuwe tabakszaken
In reactie op het supermarktverbod worden op diverse plekken in Nederland nieuwe tabakszaken geopend. Soms zelfs pal naast de supermarkt.
Een slechte ontwikkeling, vindt Van Gils, die haaks staat op het streven naar een Rookvrije Generatie: “Ronduit stuitend dat ondernemers op deze manier toch doorgaan met tabaksverkoop. Ook onder het Nederlands publiek veroorzaakt dit verontwaardiging. De helft van de mensen vindt dat er geen nieuwe zaken bij zouden moeten komen, en dat ondernemers hierin hun verantwoordelijkheid moeten nemen.”
Om hoeveel nieuwe zaken het gaat is niet precies bekend. Van Gils: “Officiële cijfers hierover ontbreken, maar naar schatting gaat het om enkele honderden zaken. Tegelijk is elke nieuwe tabakszaak er één te veel. Wat we nu nodig hebben is dat ondernemers kiezen voor een Rookvrije Generatie. Die oproep doen wij dan ook nadrukkelijk.”