Onderzoek: gezondheidskosten door luchtvervuiling 18 miljard euro

Ernstige gezondheidsrisico's

Dit onderzoek van Pointer maakt het onzichtbare zichtbaar: de gigantische gezondheidskosten die luchtvervuiling veroorzaakt. Maar deze cijfers gaan niet alleen over geld. Achter deze miljarden euro's schuilt het dagelijkse leed van 1,2 miljoen mensen met een longziekte, die elke dag opnieuw de gevolgen van luchtvervuiling ervaren. En ook mensen zonder longziekte lopen ernstige gezondheidsrisico’s, nu en in de toekomst.  

Belangrijkste veroorzakers

Pointer noemt drie sectoren die gezamenlijk de meeste kosten veroorzaken in ons land: 

• De grootste boosdoener van gezondheidsschade door luchtvervuiling blijkt de landbouw en dan vooral de veehouderij te zijn. Deze sector kost de maatschappij volgens Pointer jaarlijks 7,1 miljard euro. De ammoniakuitstoot uit mest verspreidt zich hoog in de lucht over het hele land en zet zich daar om in secundair fijnstof. Het gezondheidseffect blijft dus niet beperkt tot het platteland. 
• De verkeer- en vervoersector (inclusief binnenvaartschepen en mobiele werktuigen uit de bouw) blijkt de tweede grootste bron: 5,3 miljard euro. Uit deze sector is de uitstoot van fijnstof en stikstof vooral in de directe omgeving te merken.  
• Op de derde plaats staan de industrie, energie en raffinaderijen. Deze sectoren veroorzaken bij elkaar 3,1 miljard euro aan schade. De uitstoot van industriële vervuiling is duidelijk aanwijsbaar bij specifieke bedrijven, zegt Pointer.   

Uit het onderzoek blijkt dat ‘productgebruik door consumenten’ (vooral vuurhaarden en vuurwerk) ook een grote kostenpost is. Consumenten zijn verantwoordelijk voor 1.376 miljoen euro gezondheidsschade. 

‘De stank en de troep die in de lucht zit, slaan rechtstreeks op mijn longen', vertelt Ineke. ‘Als de wind verkeerd staat, word ik ’s nachts wakker omdat ik zo benauwd ben. Dan voel ik dat ik moeilijk kan uitademen. Ik moet midden in de nacht ademhalingsoefeningen doen en daarna een paar pufjes nemen. Maar als het echt erg is, helpt dat ook niet meer. Dan sta ik maar op, want slapen gaat dan niet meer.’ 

Ondanks de constante gezondheidsproblemen heeft Ineke ervoor gekozen in Venray te blijven. ‘Ik heb hier mijn hele sociale netwerk opgebouwd. Hoe ouder je wordt, hoe moeilijker het is om te verhuizen. Ik wil geen luchtvluchteling zijn.’ 

Luchtvervuiling tegengaan

Longfonds-directeur Károly Illy: ‘Het onderzoek van Pointer benadrukt hoe urgent het is om luchtkwaliteit hoger op de politieke agenda te zetten. Juist door in te zetten op ambitieuzer luchtkwaliteitsbeleid kunnen we de gezondheidskosten en de druk op de zorg verlagen. Grote winst valt daarbij te behalen door het terugbrengen van de uitstoot uit de landbouw. Dat heeft dus niet alleen positieve gevolgen voor de natuur, maar juist ook voor onze gezondheid. Het terugdringen van de uitstoot door wegverkeer en door particulieren via houtstook kan eveneens leiden tot een aanzienlijke verlaging van de zorgkosten.’ 

Ambitieus luchtkwaliteitsbeleid is niet alleen een kwestie van gezondheid, maar ook van gezond verstand. Longfonds roept de overheid daarom op: neem verantwoordelijkheid en maak ambitieus luchtkwaliteitsbeleid topprioriteit. Zorg voor gezonde lucht – voor de huidige én voor de toekomstige generaties. 

Meer over het onderzoek 

Op de website van Pointer staat een overzicht van de gezondheidsschadekosten per subsector en van de gezondheidsschadekosten door luchtvervuiling van de 10 bedrijfslocaties die daar het meeste aan bijdragen. Op de site valt ook een radiofragment over het onderzoek te beluisteren, waarin onder andere hoogleraar Lidwien Smit vertelt over de gezondheidsgevolgen van intensieve veehouderij.  

• Lees het artikel over luchtvervuilingskosten 
• Beluister het radiofragment luchtvervuilingskosten