Medicijntekorten zorgwekkend: oplossing nog niet in zicht

9 januari 2025

Van de medicijngebruikers heeft 42% de afgelopen zes maanden last gehad van een medicijntekort. De meesten van hen (84%) maken zich hier zorgen over. Bovendien vinden ze dat de politiek te weinig aandacht heeft voor het oplossen van de tekorten.

Dat blijkt uit een enquête onder leden van het Medicijnpanel van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM). Deze resultaten komen overeen met de signalen die Longfonds hierover ontvangt. Een recente peiling onder mensen met een longziekte wees uit dat 44% van medicijnwissels te wijten is aan medicijntekorten.

Ingrijpende gevolgen

Uit het onderzoek van het IVM komt naar voren dat bij ruim een kwart van de tekorten het meer dan vier weken duurde voor het tekort werd opgelost. De oplossing was vaak het leveren van een ander merk of andere sterkte. Eén op de twaalf mensen kreeg een andere werkzame stof mee. De tekorten leiden tot stress en terugkeer van de klachten waarvoor het medicijn werd gebruikt. Verder hadden de medicijntekorten ook bij veel medicijngebruikers (70%) praktische gevolgen zoals verandering van het tijdstip van inname of innamehoeveelheid.

De gevolgen van een medicijntekort kunnen heel ingrijpend zijn. Dat lezen we dagelijks terug in de schrijnende berichten die binnenkomen bij ons Meldpunt.

Sanne belandt zonder medicatie in het ziekenhuis

Pascalle kreeg aan de balie van haar apotheek geen medicijnen mee voor haar 9-jarige dochter Sanne met astma. ‘Het is een drama met het verkrijgen van de astmamedicijnen voor mijn dochter. Sanne heeft deze medicijnen echt dagelijks nodig. Als ze deze niet krijgt, wordt ze erg benauwd en belandt ze in het ziekenhuis. Gelukkig kon ik de noodzakelijke medicijnen voor Sanne wel via mijn longarts in het ziekenhuis ophalen.’

Oplossingen zijn niet eenvoudig

De ervaringen van patiënten en zorgverleners met oplossingen voor de medicijntekorten zijn zeer uiteenlopend. Het IVM onderzocht dit in een enquête onder artsen en apothekers. Een veel gebruikte oplossing is het halen van medicijnen uit het buitenland. Enkele patiënten gaven bij IVM aan dit al te doen. Ook artsen en apothekers geven aan dat dit soms gebeurt. Van de apothekers vindt ruim de helft dit geen acceptabele oplossing. Zij laten het importeren liever via de Nederlandse apotheek lopen, zodat er een goede controle op het medicijngebruik kan plaatsvinden.

Hergebruik een oplossing?

Het hergebruik van ingeleverde medicijnen mag niet volgens de wet- en regelgeving. In het geval van tekorten zou 87% van de leden van het Medicijnpanel er geen probleem mee hebben om naar de apotheek teruggebrachte geneesmiddelen te gebruiken. Wel stelt de helft van hen als voorwaarde dat de apotheker het geneesmiddel controleert. Ook 88% van de voorschrijvers ziet dit als mogelijke oplossing. Apothekers zijn veel minder positief. Ongeveer een derde vindt hergebruik geen acceptabele oplossing. Een iets groter deel van de apothekers ziet hergebruik wel als acceptabele oplossing bij medicijntekorten.

De komende jaren zullen de medicijntekorten aanhouden. Lees meer over de oorzaken en achtergronden in deze folder van de overheid.

Van medicijntekort naar medicijnzekerheid

Het IVM roept vandaag, op de dag van het verantwoord medicijngebruik, alle partijen op om alle mogelijke oplossingen te bespreken en te komen tot aanbevelingen voor veilig handelen bij medicijntekorten. Ook de politiek, overheid en zorgverzekeraars spelen een rol om de medicijntekorten om te buigen naar medicatiezekerheid. Voor zowel de patiënt als voor voorschrijver en apotheker.

Beschikbaarheid medicijnen van levensbelang

Longfonds sluit zich aan bij de oproep van het IVM. De oorzaken van het medicijntekort zijn divers en complex. Maar het is duidelijk dat er wel een oplossing moet komen. Voor mensen met een longziekte is de beschikbaarheid van medicijnen van levensbelang. Zonder hun noodzakelijke medicijnen krijgen mensen met een longziekte ademhalingsproblemen, komen niet meer buiten de deur, hebben angst om te stikken en moeten noodgedwongen naar de spoedeisende hulp.

Wij hebben het afgelopen jaar veelvuldig aandacht gevraagd voor dit schrijnende probleem. O.a. met een oproep tot maatregelen aan de politiek (zie Position Paper). Longfonds blijft hier ook in 2025 mee doorgaan, samen met de astmaVereniging Nederland en Davos (VND), Long Alliantie Nederland (LAN), en Patiëntenfederatie Nederland.

Meer info en meldpunt

In deze folder van de overheid lees je meer over informatie over medicijntekorten en wat je zelf kunt doen als je hiermee te maken hebt.

Loop je tegen problemen aan bij het verkrijgen van je longmedicijnen? Meld je probleem en vertel je verhaal bij het Meldpunt van Longfonds. Hoe meer meldingen we ontvangen, hoe beter wij de belangen van patiënten kunnen behartigen.

Lees ook onze eerdere berichtgeving hierover: