Kinderen op de snuffelfiets voor gezonde lucht
Voor het eerst hebben basisschoolkinderen uit groep 7 een lesprogramma gevolgd waarbij zij zelf met Snuffelfiets-sensoren en met fijnstofvangers de luchtkwaliteit meten. Zo maakten de kinderen onzichtbare luchtvervuiling zichtbaar en leerden zij over (on-)gezonde lucht en het effect ervan op je longen.
Wanneer is de lucht gezond en wanneer ongezond? Hoe meet je dat? En hoe gezond is de lucht rondom jouw school? Wat doet autoverkeer met de lucht? Wat is het effect daarvan op je longen? Dit zijn vragen waar kinderen van basisschool ’t Anker in Amersfoort zich in de afgelopen maand mee hebben beziggehouden. Een vergelijkbaar programma was er al voor leerlingen van middelbare scholen. Nu leren ook kinderen op de basisschool over luchtvervuiling, hoe die ontstaat, wat het effect ervan is op je longen, wat daarbij de rol van verkeer is en wat je er tegen kunt doen.
In het filmpje vertellen de leerlingen over hun ervaringen.
Lesprogramma
Het project Snuffelfiets Junior bestaat uit een lesprogramma over luchtkwaliteit voor kinderen van de bovenbouw van de basisschool (groep 6, 7 en 8). Tijdens drie lesdelen leren de kinderen veel over gezonde lucht en vieze lucht, meten ze de luchtkwaliteit op de Snuffelfiets en met fijnstofvangers, en ontdekken zij hoe ze zelf kunnen bijdragen aan gezonde lucht.
Zelf keuzes maken
Kevin van den Essenburg, leerkracht van groep 7: “Ik vind het sowieso al leuk dat wij de eerste basisschool zijn die dit project Snuffelfiets Junior heeft uitgevoerd. Des te fijner om te zien dat de kinderen het leuk en interessant vonden en veel hebben geleerd over luchtkwaliteit. Ze weten nu ook dat je zelf dingen kunt doen voor gezonde lucht, bijvoorbeeld aan je ouders vragen of ze met de fiets naar de supermarkt willen gaan in plaats van met de auto, en dat doen sommige kinderen ook al. Dit project leert kinderen kritisch te kijken naar de wereld en daarin zelf keuzes te maken. Ik merk tijdens dit Snuffelfietsproject ook weer dat leerstof voor kinderen meer gaat leven als ze er zelf meteen actief mee aan de slag gaan.”
Hypermoderne sensoren
Het meten van de luchtkwaliteit gebeurde via een hypermoderne sensor die op de fiets van de kinderen werd gemonteerd. Zo’n Snuffelfiets-sensor meet fijnstof in de directe omgeving, zoals roetdeeltjes of uitlaatgassen. De leerlingen fietsten verschillende routes op verschillende dagen. Het weer maakte veel uit voor de hoeveelheid fijnstof in de lucht: bij zonnig weer zat er veel fijnstof in de lucht, terwijl regen de lucht schoner – en dus gezonder – maakt. Ook hebben de kinderen hun zelfgemaakte fijnstofvangers thuis opgehangen. Sendee (11 jaar): “Ik heb een fijnstofvanger in de voortuin en in de achtertuin gehangen. Langs de voortuin rijden veel auto’s en daar zat ook meer fijnstof in de lucht”.
Astma
Luchtvervuiling is veelal onzichtbaar. Het is belangrijk dat kinderen al jong leren dat er allerlei viezigheid in de lucht zit die slecht is voor je gezondheid. Want ook al zie je een strakblauwe lucht met een zon die schijnt; dat wil nog niet zeggen dat de lucht gezond is. Ongezonde lucht kan longklachten veroorzaken en verergeren. Zo krijgt 20% van de kinderen met astma hun ziekte door luchtvervuiling. Daarom pleit Longfonds voor maatregelen voor betere luchtkwaliteit. Tijdens de lessen denken de kinderen na over wat zijzelf, hun ouders en de school kunnen doen om de lucht rondom de school te verbeteren. Bijvoorbeeld dat het beter is om met de fiets naar school te komen, in plaats van met de auto.
Ouders
Een aantal ouders fietste mee met de snuffelfietsroutes. Ook hielpen zij hun kinderen de fijnstofvanger in de tuin op te hangen. Sowieso kregen alle ouders een folder over het lesprogramma, met daarin een QR-code naar de Gezonde Lucht Check en naar het bestelformulier voor het boekje ‘Gezonde Lucht, daar kun je zelf wat aan doen!’.
Vervolg Snuffelfiets Junior
Het project werd afgesloten met een bezoek van Károly Illy, directeur van Longfonds, aan de basisschool. Op zijn vraag wat de kinderen van het project vonden, reageerden de leerlingen erg enthousiast. Ook Károly vindt het project Snuffelfiets Junior geslaagd: “De kinderen hebben zo te horen erg veel geleerd over gezonde lucht, en ik ben onder de indruk van de vele oplossingen die zij hebben bedacht om de lucht in hun omgeving gezonder te maken.”
Nu dit project succesvol is gebleken, willen de projectpartners het Snuffelfiets Junior lesprogramma ook aan andere basisscholen aanbieden. Zo kunnen meer jonge kinderen, en hun ouders, leren over het belang van gezonde lucht en hoe ze daar zelf aan kunnen bijdragen.
Over Snuffelfiets Junior
Het project Snuffelfiets Junior is ontstaan uit een samenwerking tussen Longfonds, de provincie Utrecht en Vereniging GDO met partner SME. Ook het RIVM, Samen Meten Utrecht, de Open Universiteit en basisschool ’t Anker hebben meegedacht.
Basisscholen die interesse hebben in het Snuffelfiets Junior lesprogramma over luchtkwaliteit, kunnen contact opnemen met Team Gezond Leven via gezondleven@longfonds.nl.
