Is COPD een verzamelnaam voor verschillende ziekten?
Hoe maken de cellen en eiwitten in de longen van mensen met COPD hen eigenlijk ziek? Dat zocht onderzoekster Corry-Anke Brandsma van de Rijksuniversiteit Groningen - samen met een team van longonderzoekers - uit. En dat was niet makkelijk, want niet iedereen wordt op dezelfde manier ziek. Voor haar onderzoek ontving Corry-Anke Brandsma van Longfonds de Junior Onderzoeker subsidie.
Trampoline
Je zou de long kunnen vergelijken met een trampoline. Je hebt een springmat nodig met de juiste elasticiteit, maar ook een goed passend frame en veren die de springmat met het frame verbinden. ‘Als het frame beschadigt, dan kan de springmat nog intact zijn’, vertelt onderzoekster Corry-Anke Brandsma, ‘maar kun je toch minder goed springen.’ Precies zo gaat het in de long. ‘Daar vormen zogenoemde matrix-eiwitten samen met de longblaasjes het frame. Dat zorgt voor de stevigheid van je longen en voor elasticiteit. Daardoor kunnen je luchtwegen – de springmat – open en dicht gaan voor de ademhaling. De bindweefselcellen – fibroblasten – vormen het elastisch bindweefsel dat de mat op zijn plek houdt. Gaan deze ‘veren’ kapot, dan gaat de trampolinemat slap hangen.’
Verschillende ziekten
Al ruim vijftien jaar doet Corry-Anke met haar team onderzoek naar welke eiwitten niet goed werken bij mensen met COPD. ‘Als je het vergelijkt met een trampoline, doen de veren en het frame bij deze mensen hun werk niet altijd goed. Maar wat er precies misgaat, is niet zomaar te zeggen.’ Dat is omdat het ziekteproces niet bij iedereen hetzelfde verloopt. ‘De één heeft veel emfyseem, maar geen vernauwing van de luchtwegen. Bij een ander is het precies andersom en de derde heeft het allebei. Het zou best kunnen dat COPD een verzamelnaam is voor verschillende ziekten.’
Aanpakken bij de bron
De onderzoekers probeerden uit te vinden hoe de matrix-eiwitten en bindweefselcellen werken en of ze invloed op elkaar hebben. Als ze weten hoe de ziekte begint, wordt het ook mogelijk om beter in te grijpen. ‘Nu krijgt iedereen dezelfde behandeling. Maar als we weten wat er misgaat bij de verschillende soorten COPD, kunnen we medicijnen ontwikkelen die het probleem per persoon bij de bron aanpakken.’
