Meer veerkracht, daar heb je zelf invloed op

Mogen we je even voorstellen aan Henk? Henk heeft COPD. Hij geniet van voorlezen aan zijn kleinkinderen, van zijn moestuin, van wandelen in de natuur en hij heeft meestal een uitstekend humeur. Wie bovenstaande leest, denkt wellicht: die Henk heeft het goed voor elkaar. Maar als je alleen de eerste twee zinnetjes ziet, zou je kunnen denken: die arme man. Henk heeft immers een longziekte die niet meer overgaat. Terwijl hij alsnog een heel prettig leven heeft. Dit is het idee achter Positieve Gezondheid. Het idee dat iemand méér is dan alleen zijn ziekte. Want hoe we ons voelen, wordt door veel meer bepaald dan of we ziek zijn of niet.

Lekker in je vel

Ook dokters en andere hulpverleners zouden moeten kijken naar het totaal­plaatje als het gaat om hun patiënten. Dat vindt onderzoeker en voormalig huisarts Machteld Huber. Want pas dan weet je waar iemand echt behoefte aan heeft en hoe je diegene het beste kunt helpen. Huber is de bedenker van Positieve Gezondheid. Zij kreeg dit idee toen ze zelf ziek werd en ontdekte dat ze inderdaad lichamelijk niet gezond was, maar dat er nog veel meer factoren waren die invloed hadden op hoe ze zich voelde. Maar over die andere zaken ging het nooit in gesprekken met dokters. Dat moet anders, vond ze. Het werd het begin van haar onderzoek naar Positieve Gezondheid. 

Huber vroeg aan ruim tweeduizend mensen wat zij ‘gezondheid’ vinden. Wat bleek? Het gaat mensen niet alleen om hun lichamelijke problemen. Ze vinden het vooral belangrijk dat hun leven van betekenis is. Of iemand bijvoorbeeld nog voor zichzelf kan zorgen, zich nuttig kan maken voor anderen en kan genieten van dingen.

Juist mensen die zelf een ziekte hebben of had­den, zien gezondheid breder dan alleen de lichamelijke kant. Het gaat ook over bijvoorbeeld je grenzen kennen. Lekker in je vel zitten. En het gevoel van controle hebben over je leven. Voor veel mensen met een longziekte zal dit herkenbaar zijn. Want beter worden kan meestal niet meer, een zo goed mogelijk leven hebben wél. Daarom kan het zeker voor mensen met een longziekte interessant zijn om aan de slag te gaan met Positieve Gezondheid.

Al deze zes categorieën zijn belangrijk voor hoe je je voelt. Binnen elke categorie zijn er zeven stellingen. Bijvoorbeeld: ‘Ik ben tevreden over waar ik woon en met wie’, ‘andere mensen nemen mij serieus’ en ‘ik kan goed voor mijzelf zorgen.’ Bij elke stelling kun je aangeven in hoeverre je het ermee eens bent.

De uitslag komt in de vorm van een spinnenweb (zie afbeelding). Met deze afbeelding kun je het gesprek met je dokter of hulp­verlener voeren. Grote kans dat deze het spinnenweb herkent, want veel dokters zijn inmiddels bekend met het begrip Positieve Gezondheid. Het is ook verstandig om de uitslag te bespreken met je partner of iemand anders die je vertrouwt. Ga na wat je zou willen veranderen en bespreek hoe je dat het beste kunt aanpakken.

Heel persoonlijk

Met de uitslag van het Positieve Gezondheid-spinnenweb kun je kijken: wat is nu echt belangrijk voor mij? Wil ik fitter worden? Werken aan meer sociale contacten? Of anderen helpen binnen mijn mogelijkheden? Je zult zien dat deze zaken met elkaar samenhangen: wie zich fitter voelt, kan bijvoorbeeld ook vaker iets leuks doen met vrienden. En wie zich nuttig maakt voor een ander, voelt zich vaak vrolijker.

Vul de vragenlijst later nog eens in, en de cirkel in het spinnenweb zou zomaar in zijn geheel groter kunnen zijn. Positieve Gezondheid is dus heel persoonlijk. Vraag je af waar je nu écht blij van wordt. Voor de een is dat een wandeling in de natuur, de ander laadt juist op van contact met (klein)kinderen of van creatief bezig zijn. Het spinnenweb kan ook daar inzicht in bieden. Want zelfs wie heel ziek is, heeft wel iets waarvan de ogen gaan glimmen.

Veerkracht

Door aan de slag te gaan met Positieve Gezondheid, kun je je veerkracht vergroten. Veerkracht betekent na een flinke tegenslag weer opstaan. Bijvoorbeeld als het gaat om een longziekte. Gaat je lichamelijke gezondheid achteruit, dan is het prettig als je weet dat er meer dingen in het leven zijn waar je kracht uit put. Natuurlijk: het is ont­zettend naar als je bijvoorbeeld benauwder wordt of nog sneller moe, maar dat betekent niet dat andere dingen in het ‘spinnenweb’ minder belangrijk zijn geworden. Als je goed weet wat voor jou van betekenis is in het leven, kan dat tegenwicht bieden aan die lichamelijke tegenslag.

Veerkracht betekent overigens niet dat je over vervelende dingen heen stapt en gevoelens niet toelaat. Het is júist goed om alle emoties te voelen en jezelf toe te staan om verdrietig, boos, bang of onzeker te zijn. Die gevoelens ook uiten is erg belangrijk. Praat erover, huil eens een potje of schrijf de dingen van je af. Op die manier kun je ze een plaats geven en dan komt er weer ruimte voor positieve zaken en dingen waar je blij van wordt. Wie met Positieve Gezondheid aan de slag gaat, pakt zelf de regie over zijn of haar leven. Weten dat je méér bent dan een patiënt is ontzettend waardevol.

4 voordelen van Positieve Gezondheid

• Je krijgt een compleet beeld van hoe het echt met je gaat.
• Je kunt de uitkomsten bespreken met een arts of met iemand anders die je vertrouwt.
• Je kunt ermee aangeven wat je graag zou willen veranderen en samen bedenken wat daarbij kan helpen.
• Je kunt de test vaker doen om te zien of er iets verandert.

 

Wil je zelf aan de slag met positieve gezondheid? Vul de vragenlijst in op mijnpositievegezondheid.nl.

Tekst: Krista Izelaar

Dit artikel heeft in LONGWIJZER 1, 2023 gestaan. Meer tips en informatie hoe om te gaan met je longziekte? Vraag het magazine hieronder gratis aan.