Mantelzorg: je hoeft het niet alleen te doen

‘Nee, ik regel zelf wel iets met familie en vrienden’, zegt Janny. Ze klinkt moe aan de telefoon. Haar man Bert heeft al jaren COPD. Hij is net terug uit het ziekenhuis na een longaanval. De afgelopen weken kwam alles op Janny neer. Naar het ziekenhuis. Het huishouden. Contact met de huisarts, de thuiszorg en de wijkverpleging. Ze had nog een paar vakantiedagen over, maar inmiddels moet ze ook weer aan het werk. Morgen moet Bert voor controle naar het ziekenhuis, maar hij kan niet zelf rijden. En Janny kan de tijd eigenlijk niet missen. Ze loopt op haar tandvlees. Toch wil ze niet zomaar hulp vragen. ‘Hij is mijn man, in goede en in slechte tijden. Dus het is vanzelfsprekend dat ik nu voor hem zorg.’

Meer dan boodschappen

Die uitspraak hoort mantelzorgmakelaar Ron Kaiser heel vaak van mantelzorgers. ‘Mantelzorgers vinden het normaal dat ze goed zorgen voor iemand van wie ze veel houden, zoals hun ouders, kind of partner. In het begin gaat dat ook wel: je doet de boodschappen, brengt iemand naar het ziekenhuis of helpt met wassen. Maar er komt meestal steeds meer bij. De contacten met de arts, de wijkverpleegkundige en de thuiszorg. En dan moet je soms ook nog ondersteuning aanvragen bij de gemeente, via de Wet maatschappelijke ondersteuning – de Wmo. Want ook al is willen klaarstaan voor een naaste heel normaal, je weg vinden bij alle organisaties en voorzieningen is heel ingewikkeld geworden. Mantelzorg brengt echt een grote zorg met zich mee.’

In de knel

Daardoor komen veel mantelzorgers na een tijdje in de knel. Ron: ‘De meeste van hen zijn tussen de vijftig en zeventig jaar. Zij geven de mantelzorg vaak naast hun werk. Dat is zwaar. Je kunt dan na je werk niet lekker ontspannen, want thuis wachten er ook nog taken. Bovendien moet je veel regeltaken overdag doen. Zo houdt de huisarts alleen overdag spreekuur en zijn veel gemeenten alleen tussen negen en vijf uur te bereiken. Net als bijvoorbeeld de woningbouw of de zorgverzekeraar. Dat betekent dat mantelzorgers tijdens hun werk moeten bellen voor overleg of het maken van afspraken. Dat kan niet in elke baan.’

Wegwijzer

Als mantelzorgmakelaar helpt Ron Kaiser daarom de mantelzorger met wat er nodig is. ‘Meestal ga ik op bezoek. Dan praten we over de verwachtingen voor het komende halfjaar en de wensen en behoeften. Van degene met de longziekte én van de mantelzorger. Ik wil goede zorg regelen voor de patiënt, maar er ook voor zorgen dat de steunpilaar niet omvalt. Omdat ik weet welke mogelijkheden er zijn, bekijken we samen wat het beste bij de situatie zou passen. Vervolgens kiezen de patiënt en mantelzorger wat zij willen en ga ik aan de slag om dat te regelen.’

Soms kan een mantelzorgmakelaar ook net iets meer voor elkaar krijgen. Ron geeft een voorbeeld: ‘Mijn vader moest naar een verzorgingshuis. De gemeente kijkt dan in de eigen regio waar dat kan. Maar dat was in het zuiden, terwijl ik in het midden van het land woon. Om voor elkaar te krijgen dat mijn vader bij mij in de buurt kwam wonen, zocht ik zelf uit wat er mogelijk was. Ook wilde ik dat mijn vader naar een verzorgingshuis ging waar ze het eten elke dag vers klaarmaken. Dat willen veel mensen, maar dan moet je dus wel weten dat dit zomaar per verzorgingshuis kan verschillen. Een mantelzorgmakelaar kan dat makkelijker voor je uitzoeken.’

Zorgverlof

De mantelzorgmakelaar ondersteunt ook de mantelzorger, zodat die goed overeind blijft. Zo gaat Ron soms in gesprek met iemands werkgever. ‘Dan is er vaak veel meer mogelijk dan je vooraf denkt. Ook zijn er veel oplossingen waar je zelf niet meteen aan denkt, zoals het aanvragen van huishoudelijke hulp en vergoedingen die je kunt krijgen. Ook zorg- of respijtverlof kan lucht geven. Bij het eerste krijg je vrij van je werk om voor iemand te zorgen. Bij kortdurend zorgverlof betaalt de werkgever ten minste 70 procent van je salaris door. Bij het tweede regelt de gemeente dagopvang of een logeeropvang voor degene met de longziekte, zodat je als mantelzorger even op adem kunt komen.’ Ron maakt dan ook regelmatig ‘oh-en-ah-momenten’ mee. ‘Dan hoor ik mensen zeggen: “Oh, had ik dit maar eerder gedaan.” Of: “Ah, dat heb ik nooit geweten.” En daar doe ik het voor.’

Rons tips & adviezen

‘Toen ik voor mijn moeder ging zorgen, liep ik tegen allerlei problemen aan. Er was bovendien weinig geregeld voor de mantelzorger, terwijl dat degene is die alles moet doen. Voor mij reden om mantelzorgmakelaar te worden. Ik wilde al langer meer zinvol werk doen.’ Ron Kaiser (53) heeft sinds anderhalf jaar zijn eigen bedrijf Zorgregisseurs.nl. Hij geeft een paar tips en adviezen.

• Plan tijd voor jezelf

  Om af te spreken met een goede vriendin, om een kaartje te leggen met de buurman of samen met iemand iets leuks te doen: maak elke week minimaal één dagdeel vrij voor contacten met anderen. Zo stap je even uit de sleur en heb je een uitlaatklep. Ook val je na de periode van mantelzorg niet ineens in een gat.

• Vraag hulp

  Het ‘zorglandschap’ is complex. Het is bijna niet te doen om alle mogelijkheden te kennen. Gelukkig zijn er veel hulporganisaties in ons land die mantelzorgers hulp, advies en ondersteuning bieden. Maak daar gebruik van. Zij kunnen je veel zorgen en regelwerk uit handen nemen. Meestal dekt een aanvullende zorgverzekering hun diensten. Vraag wel vooraf aan je zorgverzekeraar wat er wordt vergoed.

• Houd het thuis leuk

  Als je partner zich ziek voelt, gaat het vaak vooral over zijn of haar ziekte en gevoelens daarover. Maar cijfer jezelf niet weg: praat ook over jouw angsten en emoties. Is dat thuis (tijdelijk) lastig? Zoek dan iemand anders met wie je kunt praten. En blijf je partner zien als partner en niet alleen als patiënt. Doe samen leuke dingen en zorg dat er ook ruimte is om met elkaar te lachen.

• Vertel het op het werk

  Praat eens met de hr-adviseur op het werk over wat je kan ontlasten. Zoals zorgverlof opnemen om naar het ziekenhuis te kunnen, werktijden aanpassen, meer thuiswerken, minder uren werken of juist overuren opsparen voor onverwachte situaties.

• Weg met dat schuldgevoel

  Op het werk voel je je schuldig dat je niet thuis bent. Thuis voel je je schuldig dat je niet aan het werk bent. En in het ziekenhuis voel je je schuldig dat je het huishouden niet perfect op orde heeft. Zet dat schuldgevoel opzij, want het levert u niets op. Je doet wat je kunt en dat is al geweldig.

   

Meer weten?

• Algemene informatie over mantelzorg en de vergoeding: mantelzorg.nl en regelhulp.nl/ik-zorg-voor-iemand.
• Meer over het aanvragen van zorgverlof: rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorgverlof/vraag-en-antwoord/duur-zorgverlof.
• Vind een mantelzorgmakelaar bij je in de buurt: mantelzorgmakelaar.nl.