RADS
Wanneer je problemen hebt met ademen doordat je één keer een (heel) grote hoeveelheid irriterende dampen, stoffen of gassen hebt ingeademd, dan wordt dat Acuut niet-allergisch beroepsastma genoemd. Vroeger heette dit RADS: Reactive Airways Dysfunction Syndrome. Omdat de meeste mensen de term RADS nog gebruiken, houden we die naam op deze pagina aan.
RADS is een vorm van astma en een vorm van werkgerelateerd astma, omdat RADS vaak op het werk ontstaat. Bijvoorbeeld na een incident als een lekkage. Het is ook een vorm van beroepsastma, omdat de klachten echt ontstaan zijn op het werk en niet verergerd zijn op het werk. RADS komt bijvoorbeeld voor in de chemie, het laboratorium, het huishouden, de plastic- en kunststofindustrie en de gezondheidszorg.
RADS is niet-allergisch en niet-immunologisch (zie de figuur hieronder voor de indeling). Dit betekent dat je niet allergisch bent voor de stoffen die je inademt en dat er niks mis is met je afweersysteem. Bij RADS reageert je lichaam normaal om de grote hoeveelheid schadelijke deeltjes uit je longen weg te krijgen.
Oorzaken
RADS ontstaat doordat je bent blootgesteld aan een (heel) grote hoeveelheid gassen, stoffen of dampen. In de meeste gevallen heb je die ook ingeademd. De stoffen, dampen of gassen irriteren je luchtwegen en kunnen zelfs giftig zijn. Vaak gaat het om chemische stoffen, dampen of gassen. Denk aan zuren (zoals (per)azijnzuur, ammonia, stikstofoxiden, formaline en oplosmiddelen) zwaveldioxide, brandstofgassen of chloorgas.
Klachten
De klachten bij RADS ontstaan snel: vaak binnen enkele minuten of uren, maar in ieder geval binnen 24 uur. De klachten bij RADS zijn hetzelfde als die bij astma: je luchtwegen knijpen samen, waardoor je last kunt hebben van een piepende ademhaling en moeite kunt hebben met ademhalen. Je kunt ook hoesten. De ernst van je klachten hangt af van hoeveel je van de schadelijke stof of damp of van het schadelijk gas hebt ingeademd en hoe gevaarlijk de stof is.
Diagnose
De arts stelt vast of iemand RADS heeft door goed te luisteren naar het verhaal. Dan kijkt de arts of de luchtwegen vernauwd zijn. Om de diagnose RADS te kunnen stellen moet de persoon niet eerder astma hebben gehad en eenmalig blootgesteld zijn aan een (zeer) grote hoeveelheid van een prikkelende stof.
Behandeling
RADS wordt net zoals andere vormen van astma behandeld met medicijnen, zoals luchtwegverwijders en ontstekingsremmers. Vaak moeten mensen (een tijd lang) prikkels voorkomen, zoals parfum. Daarnaast is de behandeling gericht op het voorkomen van nieuwe incidenten in de toekomst.
Verloop
Bij sommige mensen zijn de longen zo beschadigd na het inademen van de stoffen, dampen of gassen dat de klachten niet meer over gaan, of pas na een aantal jaar. Soms overlijden mensen zelfs aan RADS. Bij sommige mensen blijven de longen gevoelig voor het inademen van bepaalde stoffen.
