Eczeem is goed te behandelen

Een droge, rode en schilferige huid die enórm jeukt: wie eczeem heeft, weet hoe vervelend deze huidaandoening is. En nu het winter is, worden de klachten vaak erger door vrieskou en verwarming die de huid nog meer uitdrogen. Er zijn verschillende soorten eczeem, maar de bekendste vorm is atopisch eczeem (het woord atopisch betekent ‘aanleg voor allergie’). Atopisch eczeem is erfelijk en komt vaak voor bij mensen die ook aanleg hebben voor voedselallergie, astma en hooikoorts, vertelt (kinder)dermatoloog/immunoloog Suzanne Pasmans. ‘Meestal beginnen de klachten in de babytijd met eczeem. Daarna volgen astma, een voedselallergie en hooikoorts. Deze ziekten komen vaak samen voor, hoewel niet iedereen alle vier krijgt.’

Bij baby’s zit het eczeem vooral op de wangen en de romp, later in de elleboogplooien, knieholtes en op de polsen. Bij jonge kinderen uit eczeem zich vaak vurig rood, met blaasjes en korstjes. Bij volwassenen is het eczeem meestal droger en wordt de huid dikker.

Aanlegfoutje

Eczeem is ongevaarlijk en niet besmettelijk, maar wel heel vervelend. De huid jeukt hevig waardoor er slaap­problemen kunnen ontstaan. Door de rode plekken ziet de huid er niet goed uit en sommige mensen schamen zich er dan ook voor. Gelukkig is eczeem tegenwoordig goed te behandelen, zegt Suzanne Pasmans. ‘Met de behandelingen van nu hoeft niemand met eczeem zich nog geremd te voelen in zijn doen en laten. Er is veel wat je zelf kunt doen (zie kader onderaan de pagina) en een huisarts of dermatoloog kan verschillende zalven voorschrijven. Voor licht eczeem kun je meestal gewoon naar de huisarts. Bij matig en ernstig eczeem is het verstandig om naar een dermatoloog te gaan.’

Atopisch eczeem ontstaat door een aanlegfoutje in de genen: vaak werkt een eiwit in de opperhuid niet goed. Dat zorgt voor een verminderde huidbarrière, waardoor vocht heel snel verdampt en de huid uitdroogt. Bacteriën dringen makkelijker de huid binnen, waardoor de afweer in de huid continu geprikkeld wordt. ‘De eerste stap in de behandeling is het steeds vet houden van de huid, ook als iemand even eczeemvrij is. De volgende stappen zijn: het eczeem goed behandelen en een infectie proberen te voorkomen.’

Hormoonzalf is veilig

De eerste-keus-behandeling voor eczeem is corticos­teroïdzalf, oftewel hormoonzalf. Deze zalf werkt jeukstillend en onderdrukt de ontsteking in de huid, zodat de roodheid en schilfering afnemen. ‘Veel mensen durven niet met hormoonzalf te smeren. Maar met de huidige voorschriften van de arts kun je deze zalf veilig gebruiken.’ Tegenwoordig gebruiken artsen de ‘vingertop hoeveelheid’. De arts geeft een schema mee waarop staat hoeveel vingertoppen u per lichaamsdeel veilig kunt gebruiken. Pasmans: ‘Blijf je daarbinnen, dan is het veilig. Het is wel belangrijk om je aan het opbouw- en afbouwschema te houden.’

Groot onderhoud

Naast hormoonzalf zijn er calcineurineremmers: zalven die de verhoogde activiteit van het immuunsysteem remmen. Dat onderdrukt ontstekingsreacties van de huid en vermindert de jeuk. Ook pillen zoals ciclosporine of injecties met biologicals werken goed. Sommige van deze medicijnen geven artsen ook bij ernstig astma. Pasmans: ‘We proberen te zorgen dat het eczeem niet meer terugkomt. Dat vraagt wel om goed onderhoud. Bij ziekte of stress kan het nog opvlammen en moet de onderhoudsbehandeling soms worden verhoogd.’

Geen dieet

En letten op wat je eet, heeft dat zin? ‘Vroeger kreeg je een dieet bij eczeem maar we weten nu dat dat niet helpt’, zegt Suzanne Pasmans. ‘Het is zelfs onverstandig om ineens bijvoorbeeld koemelk weg te laten terwijl je er altijd tegen kon. Dan loop je kans dat je er alsnog allergisch op gaat reageren.’

Door onderzoek is steeds meer bekend over eczeem en atopie. Pasmans: ‘We denken dat je allergisch wordt doordat je via de huid in contact komt met pollen en voeding. Mogelijk helpt het om eczeem goed te behandelen op jonge leeftijd. Daardoor krijg je minder klachten op oudere leeftijd. Daar moeten we nog meer onderzoek naar doen.’

Tips & adviezen

• Krabben bij jeuk?

  Eczeem geeft jeuk. Maar krabben beschadigt de huid – en huid die geneest, jeukt weer. Zo kom je in een krab-jeuk-cyclus terecht waar je moeilijk uitkomt. Overleg in dat geval met de dermatoloog wat te doen.

• Water en zeep drogen de huid uit.

  Douche het liefst kort, niet te warm en zonder zeep. Kies eventueel een pH-neutraal product of iets op oliebasis, zoals een doucheolie. Dat ontvet de huid minder.

• Smeer jezelf meteen na het afdrogen in met een vette zalf.

  Bijvoorbeeld een zalf met vaseline, lanette of cetomacrogol – wat je zelf prettig vindt. Gebruik liever geen bodylotion of -crème, die drogen de huid uit.

• Vet de huid het liefst een paar keer per dag in.

  Zo blijft het vochtgehalte op peil en daarmee herstelt de huidbarrière een beetje.

• Het zout uit zweet kan de huid ook uitdrogen en irriteren.

  Heb je veel gezweet, douche jezelf dan heel kort af. Als je vaak sport, kan het fijner zijn de huid vet te houden met koelzalf.

• Draag eventueel een katoenen zalfpak om de zalf dieper in de huid te laten dringen.

  Dat vermindert de jeuk. Was het pak niet te vaak, het is juist goed als de stof doordrongen is van de zalf. Zo’n zalfpak kun je op recept krijgen en wordt vergoed door de zorgverzekering.

• Zorg voor rust en regelmaat.

  Stress en infecties zijn geen oorzaak van het eczeem maar kunnen wel de klachten verergeren door het immuunsysteem op te jagen.

• Vermijd droge lucht, dat verdampt water uit de huid.

  Zorg voor een niet te warme slaapkamer om broeien tegen te gaan.

• Draag het liefst zacht aanvoelende kleding van bijvoorbeeld katoen of zijde die niet te strak zit.

  Geen wol, dat zorgt voor irritatie.

• Heb je een infectie op de huid, was jezelf dan met een sopje gemaakt van betadineshampoo.

  Zo voorkom je dat geïnfecteerd eczeem zich snel verspreidt (waarvoor soms een behandeling met antibiotica(zalf) nodig is).